Yeniden yapılanan dünya ekonomisinde Marshall planı:Türkiye örneği

Abstract

Çalısmada Ikinci Dünya Savası sonrasında ortaya çıkan üretici sermayeninuluslararasılasması ve soguk savas olgularının ürünü olan Marshall Planı'nın Türkiyeuygulaması ele alınmıstır. Çalısmaya, ?Marshall Planı Türkiye'nin kapitalist gelismesürecinde nasıl bir rol oynamıstır?? sorusu yön vermistir. Bu sorunun yanıtlanması içinöncelikle Marshall Planı'nın ortaya çıkıs kosulları ile uygulama araçları ve kurumsalyapısı açıga çıkarılmaya çalısılmıstır. Bunun için, dönemin gazeteleri, dergileri, meclisgörüsmeleri, raporları, arsivleri taranmıstır. Çalısmada ilk olarak, Ikinci Dünya Savasısonrasında ortaya çıkan ABD hegemonyası, kapitalist sistemin süreklilik kosullarınısaglamaya dönük kurumsal ve ideolojik araçlar ele alınmıstır. Takip eden bölümdeMarshall Planı'nın ilan edilmesi, buna iliskin tepkiler, Plan'ın mekanizmaları veuygulama araçları ele alınmıstır. Dördüncü bölüm Ikinci Dünya Savası sonrası dönemdeTürkiye'de yasanan dönüsüme ve Türkiye'nin yeniden yapılanan kapitalist sistemeeklemlenme çabalarına, besinci bölüm ise, Marshall Planı'nın Türkiye uygulamasınaayrılmıstır. Bu bölümde ilk olarak Türkiye'de Plan'ın ilan edilmesine dönük tepkileredeginilmistir. Sonrasında, Türkiye'nin Plan'a dahil olma süreci, Plan içerisindeTürkiye'ye biçilen rol, Ekonomik Isbirligi Anlasması, Marshall Planı'nın tarım, enerji,madencilik, sulama, özel sektör, emek hareketi ve savunma gibi alanlarda uygulamabiçimi ile yarattıgı etkiler ele alınmıstır. Bu bölümde ele alınan son nokta ise, MarshallPlanı'nın Türkiye uygulamasının, uygulama araçları açısından degerlendirilmesiolmustur. Çalısmada, Marshall Planı'nın, sermayenin uluslararasılasma dinamiginin birürünü oldugu ve Ikinci Dünya Savası sonrasında ortaya çıkan Modernlesme Kuramı'nınönerdigi politikaların somutlanması islevini gördügü anlasılmıstır. Türkiyeuygulamasına iliskin varılan sonuç ise, Marshall Planı'nın, Türkiye'nin kapitalistgelisme sürecinde, ticaret sermayesi ile birikim sürecinden sanayi sermayesi ile birikimsürecine geçisin kosullarını hazırlayan bir faktör oldugu tezi olmustur.Tolga TörenLisans Egitimini Anadolu Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Iktisat Bölümünde,Yüksek Lisans egitimini Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Iktisat AnabilimDalı Kalkınma Iktisadı ve Iktisadi Büyüme Bilim Dalı'nda tamamlamıstır. Aynı bölümdedoktora programına baslamak için çalısmalarını sürdürmektedir.

The aim of this paper is to analyse the internationalisation of productive capital occured afterSecond World War and practice of Marshall Plan which is an outcome of the Cold War fact inTurkey.The question; ?How Marshall Plan played a role in process of capitalist development? hasmanaged the paper. In order to answer this question, first the idea that the emergentcircumstances and the tools of practice and institutional structure should be conveyed in levelis the main point of view. In order to implement this aim, the newspapers, magazines,parliament negotiations, reports and archives of that term have been searched. In the firstchapter, USA hegemony occured after Second World War , institutional and ideological toolswhich aim to provide conditions of capitalist system sustainability has been analysed. Thefolowing chapter of the paper, proclamation of Marshall Plan and related reactions to thePlan, the mechanisms aiming to practice the plan and the tools of the practice have beenanalysed. In fourth chapter of the paper, the transformation lived in Turkey after SecondWorld War and the integration efforts of Turkey to the restructuring capitalist system hasbeen analysed. In fifth chapter it is analysed the practice of Marshall Plan in Turkey. In thischapter, first of all the reactions to the proclamation of the Plan in Turkey to the plan, the rolegiven to Turkey, Marshall Plan Agreement (Economic Cooperation Agreement) the type ofpractice of agricultural energy mining, irrigation, private sector, labor movement, defense andaffects which were created by the plan have been analysed. The last point of this chapters isthe evaluation of Marshall Plan in Turkey by means of appliance tools. In this paper, it isunderstood that, the Marshall Plan is an outcome of the dynamics of capitalinternationalisation and policies suggested by Modernism Theory occured after Second WorldWar. The result related to the Turkey practice, is that Marshall Plan is a factor which preparesthe transformation conditions from commercial capital accumulation to the industrial capitalaccumulation.