Ebû zeyd El-belhî`nin ahlâk felsefesi

Abstract

Ebû Zeyd el-Belhî, 850 yıllarında Horasan'da Belh yakınlarındakiSamistiyan köyünde dogdu. 80 yılı askın bir yasamdan sonra 934 yılında yine aynıyerde vefat etti. slâmî ve felsefî ilimlerde çalısmıs olan Belhî cografyacılıgı iletanınmıstır. Gençliginde Mekke'ye gitmekte olan bir hac kervanı ile birlikte Irak'agitmistir. Orada 8 yıl kalmıs, Ebû Yusuf el-Kindî'den ders alarak onun yanındafelsefenin yanı sıra tıp ve fizik gibi diger Yunan bilimlerini de okumustur. Belhîslâmî ilimlerin yanında okumus oldugu felsefî ilimlerde de derinleserek ikikulvarda da uzlastırmacı ve seçkin bir yere sahip olmustur.Yâkût el-Hamevî Mu`cemu'l-udebâ adlı eserinde, bnü'n-Nedîm'inFihrist'inde yer alan Ebû Zeyd el-Belhî'nin 43 eserine 13 tane daha ilave ederekfilozofumuzun 60 civarında olan eserlerinden 56 tanesinin ismini zikreder. Ancakbu eserlerden sadece iki tanesi günümüze ulasabilmistir. Bunlar Takvîmü'l-büldânve eskâlü'l-bilâd isimleri ile de bilinen Suverü'l-ekâlim ve Mesâlihu'l-ebdân ve'lenfüs'tür.Mesâlih, belki de filozofumuzun tıp ilmi ile ilgili tek eseridir. kibölümden olusan Mesâlih'in ilk bölümünde Belhî, okuyucularına beden saglıgı ileilgili, ikinci bölümünde ise ruh saglıgı hakkında detaylı bilgiler vermektedir. Bubölümde öfke (gazab), keder, korku (havf), endise (feze`a), üzüntü (hüzn), tasa(ceze`a) ve vesvesenin tanımlarını yapan Belhî daha sonra ise bu hastalıklarıntedavi yollarını zikretmektedir. Biz ise bu çalısmamızda, bu tedavi yolları ile butedavi yollarının ahlâk felsefesi ile olan iliskisini ortaya koymaya çalıstık.

Abû Zayd al-Balkhî was born at Samestian, a village near Belh inHorasan, about 850. He died upward of 80 years old in 934. Abû Zayd al-Balkhî, inhis day noted scholar in both Islamıc and philosophical disciplines, but now knownchiefly as a geographer. As a young man he left home and travelled on foot as far asIraq with a company of pilgrim bound for Mecca. He spent eight years in Iraq,assiduously studying many different subjects. Of his teachers the only onementioned is the well-known philosopher Abu Yusuf al-Kindî. Along withphilosophy Abû Zayd al-Balkhî studied other Greek sciences such as medicine andphysics. At this period, it was unusual for students of the philosophical or foreigndisciplines to pay any attention to the Islamic disciplines, but al-Balkhî combinedthe two sets of studies and gained a high degree of mastery in both.Yâkût el-Hamevî gives the titles of 56 out of about 60 works of al-Balkhîin Mu`cemu?l-udebâ, he adds 13 titles to the 43 listed in the Fihrist which writtenby bn Nadîm. But only two works can come to this days. These are Suwar al-Akâlîm (other name is Takwim al-Buldân) and Masâlih al-abdân wa?l-anfus.The Masâlih is al-Balkhi?s only contribution in the field of medicine.Masâlih has two part, first is about body health. In the second part of his book, AbûZayd al-Balkhî discusses psychological health in detail. He mentions onpsychological symptoms such as anger (gazab), distress (keder), fear (havf), terror(feze`a), sadness (hüzn), sorrow (ceze`a), anxiety (vesvese) and this symptoms?scure methods. We presented Abû Zayd al-Balkhî?s cure methods and relation withmoral philosophy of these cure methods in this work.