Hocazade ve Hasiya Ala Şarh hdayet Al ?Hikma adlı eseri

Abstract

Fatih döneminin kelâm, usul-ı fıkıh, mantık ve felsefede ünlü bir bilim ve düsünceadamı olan; Bursa Sultaniye, stanbul Sahn-ı Semân, znik ve Edirne medreseleri gibizamanının en önde gelen medreselerinde müderrislik yapmıs; Fâtih gibi bir devlet adamınahocalık yapıp onu yetistirenlerden biri olmus bununla beraber Edirne ve stanbul kadılıgı dayapmıs ve son olarak da Bursa Müftülügü görevi gibi üst düzeyde devletin birçok resmîkurumunda çalısan Muslihuddîn Mustafa b. Yusuf b. Salih el-Bursevî (Hoca-zâde) (öl:893/1488), Esiruddin Mufaddal b. Ömer el-Ebheri (öl: 663/1265) `nin klasik slamfelsefesinin problemleri üzerinde bir çalısma olan (mantık, fizik ve metafizik) Hidayetu'l-Hikme adlı eserine Mevlânâ-zâde (Molla-zâde) Ahmet b. Muhammed el-Harziyânî'nin (öl:901/1495) yazdıgı serhe, temelde fizik felsefesi üzerine kurulu olan bir hâsiye yazmıstır. Buhâsiyede klasik dönemdeki fizik anlayısında önemli yer tutan heyûlâ, suret, cevher, araz,madde, cüz'ü lâ yetecezzâ, imkân, mümkin, atom; üçgen, paralel giden dogrular; hâle, ısık,ayın görüntüsü, optik ve eski fizigin dogal maddelerdeki hareket, durgunluk ve egilim, noktave çizgi üzerine bazı bilgiler vermis; gök kusagı ve baska gök olaylarını anlatmıstır.

Hocazade?s original name is Muslihuddin Mustafa b. Yusuf b. Salih el-Bursevi. Hedied in 893/1488. Hocazade was a famous science-man who is had studied about kalam,method of the canon juriprudence of slâm, logic and philosophy in the term of the FatihSultan Mehmed. He was a teacher of teacher?s of Fatih and worked in Bursa Sulataniyye,stanbul Sahn-ı Seman, znik and Edirne Moslem Theological Scholl which are the besteducation centre in her term. After that, he take important task like stanbul Muslim judge,Edirne Muslim Judge and Bursa Mufti. Hocazade wrote a Annotation for Commentary ofHidayetü?l-hikme written by Ahmet b. Muhammed el-Herziyânî (Mevlânâ-zâde) (d.901/1495). Hidateyül hikme was written by Esiruddîn Mufaddal b. Ömer el-Ebherî (d.663/1265). Hidayetül Hikme is about logic, philosophy and physics. Hocazade?a Annotationis about physics philosophy. He describe important concept of physics of classic term in herwork like the prime matter, form, esence, symptoms, posibility, possible, matter, indivisible(al juz alladhi la yatacazza), atom, triangle , halo , parallel line, light, image of moon, optic,mobility, immobility, inclination, point, line, rainbow and other celestially event.