Türk vergi sisteminde mükellef hakları

Abstract

Mükellef hakları tüm dünyada ortaya çıkan yeni bir trenddir. Bu trend 1990'lardanitibaren vergi idarelerinin yeniden yapılandırılması çalışmalarında mükellef odaklı yaklaşımınbenimsenmesine paralel olarak gündeme gelmiştir. Birçok ülke, mükellef bildirgeleri veyaimtiyazları açıklayarak mükellef haklarını duyurmuşlar ve bunları korumak için çeşitlimekanizmalar geliştirmişlerdir.Bu tez, öncelikle dünyada mükellef haklarının gelişimi konusunda bilgi vermek,mükellef haklarının türlerini incelemek ve vergi idaresinin yeniden yapılandırılmasındamükellef haklarına yaklaşımı ortaya koymayı amaçlamaktadır. Daha sonra ise, mükellefhaklarının Türkiye'deki durumunu değerlendirmek ve öneriler sunmaktır.Yapılan çalışmada, mükellef haklarının büyük bir kısmının aslında Türk vergihukukunda da düzenlenmiş olmasına rağmen, bunların sistematik bir bütünlük içinde toparlanıpaçıklanmadığı tespit edilmiştir. Ülkemizde yürütülen vergi idaresinin yeniden yapılanmaçalışmalarının bir parçası olarak, mükelleflerin hak ve yükümlülüklerinin sistematik bir şekildeaçıklanmasında yarar vardır. Ayrıca bunların korunması ve geliştirilmesi için gereklimekanizmalar oluşturulmalı ve vergi idaresi personeli bu yönde eğitilmelidir. Böyle biryaklaşım, mükelleflerin vergiye uyumunu artıracak ve vergi idaresi - mükellef ilişkilerinigeliştirecektir.

Taxpayers? rights is a new trend which has already appeared recent years in theworld. This trend has come to order as from 1990s, in parallel with reorganization of taxadministration according to taxpayers. Many countries have elaborated taxpayers? rightsinto a Taxpayers? Charter or Bill of Rights and have improved the mechanism to protectthem.This thesis is aimed that to give information about the development of taxpayers?rights, and to explain the meanings and types of taxpayers? rights, and to display therelationship between taxpayers? rights and reorganization of tax administration. This alsoexamines and gives suggestions about the enforcement of taxpayers? rights in Turkey.In thesis, it is determined that Turkish tax law includes many of the taxpayers?rights, but they aren?t elaborated in a charter. Thus, it will be useful to consolidate thetaxpayers? rights, and measures protecting taxpayers should be included in a ?taxpayer?scharter?. In addition, it should be revealed the statement of the broad principles whichshould govern the relationship between the tax authorities and the taxpayer.