Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz yetmezlikli ve normal bireylerin eritrosit ve plazmalarında lipid peroksidasyonu

Abstract

ÖZET Glukoz-6-fosfat dehidrogenaz (G-6-PD), birçok hücrede NADPH'ın en önemlikaynağı olan Heksoz Monofosfat şantının ilk ve hız sınırlayıcı basamağını katalizleyen bir enzimdir. G-6-PD yetmezliği, NADPH üretimi kabiliyetinin azalması veya tamamen kaybolması ile sonuçlanan ve çok sık rastlanılan genetik bir bozukluktur. Bu yetmezliğin bir sonucu olarak, eritrosit okside glutatyonu, NADPH bağımlı bir enzim olan Glutatyon redüktaz üzerinden redükte glutatyona çeviremez. Bu X'e bağımlı bozukluk, bakla yenmesini ya da antimalaryal, antipiretik ve analjezikler gibi bazı ilaçların kullanılmasını takip eden hemolitik krize karşı hassasiyetle karakterize edilir. Favizm, ağır G-6-PD yetmezlikli ve genetik olarak hassas vakalarda bakla yenmesi ile tetiklenen akut hemolitik anemidir. Favizm'de gözlenen akut hemolitik kriz sırasında, eritrositte bulunan antioksidan enzim sisteminde birçok değişiklikler meydana geldiği bilinmektedir. Bu değişiklikler sonucunda lipid peroksidasyonunun bir göstergesi olan malondialdehid'de de artış olduğunu gösteren çalışmalar vardır. Fakat, G-6-PD yetmezlikli bireylerde, hemolitik kriz anı dışında eritrositteki antioksidan enzim sistemi ve lipid peroksidasyonunun değişip değişmediğine dair çok az çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada, G-6-PD yetmezlikli 30 erkek birey ve normal G-6-PD enzim aktivitesine sahip 30 erkek bireyin eritrositleri, yetmezlikli olan bireylerin hemolitik kriz anı dışında, normal yaşam koşullarını sürdürdükleri bir zaman içerisinde çalışıldı. Bu bireylerin eritrosit antioksidan enzim sistemleri ve lipid peroksidasyonları incelendi ve sonuçta G-6-PD yetmezlikli bireylerin hemolitik kriz anı dışında, antioksidan enzim sistemi ve lipid peroksidasyonu açısından normal bireylerden hiçbir farkları olmadığı bulundu. Bu sonuçlara dayanarak şunu söyleyebiliriz: G-6-PD yetmezlikli bireyler, sağlıklarını tehdit edebilecek herhangi bir oksidan stresle karşı karşıya kalmadıkları, bakla yemeyip, bazı antimalaryal, antipiretik ve analjezik ilaçlardan uzak durup kendilerini korudukları müddetçe, normal yaşam koşullarını sürdürebilirler. Çalışmamızın, G-6-PD yetmezlikli bireylerin `G-6-PD yetmezliği ne ölçüde risklidir?` şeklindeki şüphelerini tamamen ortadan kaldıracağı inancındayız.

SUMMARY Glucose-6-phosphate dehydrogenase (G-6-PD) is an enzyme that catalyses the first and the rate-limiting step of the Hexoze Monophosphate shunt that is the main source of NADPH in most of the cells. G-6-PD deficiency is a common genetic disorder which results in a decreased or absent ability to generate NADPH. As a consequence of this deficiency, the erythrocyte is unable to cycle oxidized glutathione (GSSG) to reduced glutathione (GSH) via glutathione reductase, a NADPH-dependent enzyme. This X-linked disorder is characterized by susceptibility to haemolytic crisis following ingestion of Vicia faba beans or antimalarial drugs and antipyretics and analgesics. Favism is a haemolytic anemia whichis triggered by ingestion of Vicia faba beans in severe G-6-PD deficient genetically susceptible subjects. It is known that alterations in antioxidant enzyme systems take place during the haemolytic crises of favism. As a consequence of these alterations, MDA, an indicator of lipid peroxidation, also increases. On the other hand, there are not so many researches about the changes in erythrocyte antioxidant enzyme systems and lipid peroxidation outside acute haemolytic crisis in G- 6-PD deficient subjects. In the present study, we have studied two groups of male subjects, one group had 30 G-6-PD deficient subjects, the other had 30 normal subjects. All the experiments performed outside the haemolytic crisis of G-6-PD deficient subjects. The erythrocyte antioxidant enzyme systems and lipid peroxidation of these subjects were investigated and as a result the difference between the deficient and normal subjects was not significant outside the haemolytic crisis. These results show that: G-6-PD deficient subjects can survive in normal conditions unless they expose to oxidant stress like digesting Vicia faba beans or using antimalarial, antipyretics or analgesic drugs. We belive that our study will clear the suspect of G-6-PD deficient individuals about `How risky is G-6-PD deficiency ?`. IV