Frajil-X sendromlu ailelerde DNA analiz çalışmaları

Abstract

ÖZET Frajil X sendromu, ailesel zeka geriliğinin en genel nedeni olup, FMR-1 geninin 5'ucunda UTR bölgesinde stabil olmayan CGG tekrarlarının artışı ile karakterize bir sendromdur. Frajil X sendromlu 5 ailenin 16 erkek ve 15 dişi toplam 31 bireyinde DNA izolasyonu, EcoRI ve Eagl ikili enzim kesimi, Southern blot ve FMR-1 genindeki CGG artışını tespit eden StB12.3 probu kullanarak hem CGG tekrarlarının uzaması hemde CpG adasının metilasyon durumunu belirlemek için moleküler çalışmalar yapıldı. Sonuçta, full mutasyon (A=0.8-2.8 kb) taşıyan 10 erkek, ağır mental retardasyon ile % 100 korelasyon gösterirken, full mutasyon taşıyan dişilerin 11(%73) 'nin normal, 3(% 20) ünün hafif ve 1(% 6.7) nin de ağır olmak üzere farklı zeka düzeylerine sahip oldukları belirlendi. Bir dişi bireyde mozaik mutasyon(6.0 ve 4.0 kb) bulundu, ancak zekasının normal olduğu, frajil X kromozomu taşımadığı görüldü. Aynı aileden 3 üyenin premutasyon (A =0.2kb) taşıdığı, bunlardan annenin % 2 oranında frajil X taşıdığı saptandı. Ayrıca, özellikle 3 kuşaklı ailelerde olmak üzere kuşaklar arasında CGG tekrarlarının arttığı gözlendi. Bulgularımızda, da görüldüğü gibi, klinik bulguları frajil X sendromuna uyan bireylerle, frajil X sendromlu ailelerde sitogenetik olarak negatif olan bireylerde, kesinlikle direkt DNA analizinin43 yapılmasının zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu teknik sitogenetik olarak tam belirlenemeyen, kliniği değişebilen taşıyıcı dişi, mozaik ve NTM'lerin gösterilmesi için önemlidir. Frajil X sendromunun prenatal tanısında, amniyosentez'den sonra, koryon biyopsisinde de rutin olarak yapılan direkt DNA analizi sonuçlarının, sitogenetik analizlerden daha güvenilir olduğu ortaya çıkmıştır.

SUMMARY Fragile X syndrome which is the most common cause of familial mental retardation is a syndrome characterized with the increased of an unstabile repeated CGG trinucleotide seqeunce in the 5' untranslated region of the FMR-1 gene. We have screened among 31 members(16 males and 15 females) of 5 families with fragile X syndrome by direct DNA testing of FMR-1 locus for the determination of both size of CGG repeats expansion and methylation status of the CpG island using EcoRI and EagI double digestion, Sourthern blotting and StB12.3 probe that detects the CGG repeats. As a conclusion while 10 males with full mutation( A =0.8-8.0 kb) had severe mental retardation with 100% correlation, it was determined that females carrying the full mutation with different mental status whose of 11(73%), 3(20%), and 1(6.7%) had normal, borderline and severe mental retardations, respectively. Mosaic mutation (6.0 and 4.0) has been found in a female with normal mentality, not carrying fragile X chromosome. Three members of the same family had the premutation( A =0.2 kb) and one of them was mother who had 2% fragile X chromosomes. Also, we have observed increasing of CGG repeats between the generations, especially in families with three generation45 As seen our results, if the probands have the clinical findings relevant to frajil X syndrome or members of families with fragile X syndrome are cytogenetically negative, it has been arisen that direct DNA analysis should do in these cases certainly. Direct DNA analysis is particularly important for diagnosing the uneffected carrier females, mosaic cases and NTMs. In prenatal diagnosis of fragile X syndrome, it was shown that the results of direct DNA analysis which can be routinely carried out using a chorionic villus sample as well as amnionsentesis are more reliable than cytogenetic method.