Maternal bilateral adrenalektominin (ADX) farklı gebelik dönemlerinde olan sıçanlarda fötal dalak NK (natural killer) hücreleri üzerine etkisinin deneysel olarak araştırılması

Abstract

111- ÖZET Organizmanın protein, karbonhidrat ve yağ metabolizmasını düzenleyen çeşitli hormonların salgılandığı böbrek üstü bezi'nin (adrenal gland) yaşam için ne denli önemli olduğu biliniyor. Özellikle organ tararından salgılanan mineralokortikoid ve glukokortikoidler bir çok sistemi etkiler. Glukokortikoidlerin prenatal ve postnatal hayatta immün sistemle yakın ilişkili olduğu dikkate alınarak, adrenal gland yokluğunda immün sistemle ilgili bazı parametrelerin nasıl etkilendiği konusu araştırılmaya açıktır ve birçok soru yanıt beklemektedir. Embriyonal hayatta oluşan ve gelişen hemopoietik sisteme paralel olarak ortaya çıkması muhtemel 'doğal öldürücü' NK (Natural Killer) hücreler olarak bilinen hücrelerin adrenal gland yokluğu ile ilişkilerinin olup olmadığım belirleyen kaynak bilgi eksikliği, araştırmamızın temel çıkış noktasını oluşturmuştur. Bu bağlamda, sunulan çalışmanın amacı, maternal bilateral adrenalektominin (adx) farklı gebelik dönemlerinde olan sıçanlarda fötal dalak NK hücreleri üzerine etkisinin deneysel olarak araştırılmasıdır. Bu çalışma, prenatal 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 ve 21 günlük sıçan fetusları ve aynı gebelik günlerindeki annelerde yapıldı. Fetal dalak gelişimi ve NK hücrelerinin belirlenmesi için ışık mikroskob, elektron mikroskob, flow sitometri ve immünohistokimyasal teknikler uygulandı. Bulgularımızda, maternal bilateral adrenalektominin, anne dalak ağırlığı, anne dalak uzunluğu, fetus ağırlığı, fetus boyu, plasenta ağırlığı, plasenta çapı ve anne/dalak ağırlık oram üzerinde etkili olduğu; fetal dalak gelişimi üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı belirlendi. Gebeliğin 14-16. günlerinde dalak gelişimine paralel olarak ortaya çıkan NK hücre öncülerinde belirgin granül içerikleri çok seçici olarak gözlenmedi. Ancak, 17. günden itibaren öncü ve ara geçiş formu NK hücreleri belirgindi. 19 ve 20. günlerde olgun NK hücreleri fonksiyonel formlar olarak gözlendiler. Bu bulgular, NK hücre türünün embriyonik dalakta ortaya çıkışı ve işlev görmesi üzerine adx'in etkili olmadığım gösterdi. Sonuçta, fetal adrenal korteksde üretilip plasenta yoluyla dolaşıma geçen glukokortikoid hormonların, adx etkisini kompanse edebileceği izlenimi edinildi. Anahtar kelimeler: sıçan, fetus, dalak, NK hücresi, ışık mikroskobi, elektron mikroskobi, flow sitometri, immünohistokimya

IV- ABSTRACT It has already been known that the adrenal glands, where different types of hormones regulating carbohydrate, protein and lipid metabolism, are so important for life processes. Especially the mineralocorticoids and glucocorticoids secreted by the organ affect many systems. Considering the close relationship of glucocorticoids and immune system in prenatal and postnatal life, it is interesting to investigate how some parameters related with the immune system are affected in the absence of adrenal glands and many questions remain to be answered. The lack of literature determining whether the absence of adrenal gland is related with the NK cells, which are formed in the embryonal period and emerged probably parallel with the developing hematopoietic system, formed the main starting point of our research. In this context, the aim of the presented study is the experimental investigation of the effect of maternal bilateral adx on the different gestation periods in fetal rat spleen NK cells. This study was performed on the prenatal gestation days 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 and 21 of rat fetuses and the same period mothers. In order to determine the fetal spleen development and NK cell identification light microscopic, electron microscopic, flow cytometric and immunohistochemical techniques were performed. In our findings it is indicated that, maternal bilateral adx have an impact on the maternal spleen weight, maternal spleen length, fetal weight, fetal length, placental weight, placental diameter and maternal/spleen (w/w) proportion; but does not have any importance on fetal spleen development. Observation of evident granule content in NK cell precursors emerging parallel with spleen development during 14-16 days of pregnancy, was not very selective. However beginning from day 17, precursor and intermediate NK cells were clear. On days 19 and 20 mature NK cells as functional forms were observed. These results showed that adx was not effective on emergence and functionality of NK cell type in embryonic spleen. As a result it seems to be that glucocorticoid hormones which were produced in the fetal adrenal cortex and entered to the circulation through placenta may compensate the adx effect.