Nukûllü fetvâ mecmûaları ve Mehmed Fıkhî`nin el-Ecvibetü`l-Kâni`a adlı eserinin bunlar arasındaki yeri

Abstract

Tezimizde öncelikle Osmanlı Devleti'nde Fetvâhâne'nin ortaya çıkışı, kurumsallaşması ve bu dairede görev yapan kişilerin vasıflarını ele alacağız. İkinci olarak nukûllü fetvâ mecmûalarını, Osmanlı Devleti'nde Fetvâhâne tarafından muteber kabul edilen dört fetva mecmûası (Fetâvâ-yı Ali Efendi, Fetâvâ-yı Feyziyye, Behcetü'l-fetâvâ, Netîcetü'l-fetâvâ) özelinde, nüsha farklılıkları, nukûllerini derleyenlerin nitelikleri ve nikah-talak-radâ` bölümlerinde kullandıkları kaynaklar bakımından inceleyeceğiz. Bu çalışmada ayrıca mezkûr dört mecmûadan Behcetü'l-fetâvâ'nın nakillerini çıkaran, döneminin tartışılan meseleleri hakkında risâleler telif eden Fetvâ Emîni Mehmed Fıkhî el-Aynî'yi hayatı, eserleri ve bilhassa el-Ecvibetü'l-kâni`a ani'l-esileti'l-vâkı`a adlı eserinin özellikleri, kullandığı kaynaklar ve ele aldığı konuların hususiyetleri bakımından tetkik edeceğiz.

This work deals primarily with the emergence and institutionalization of Fatwahane, and the characteristics of the officers serving in this office in the Ottoman State. Secondly, within the specific context of fatwa collections including nuqul , four fatwa collections accredited by the Fatwahane in the Ottoman State, namely Fetâvâ-yı Ali Efendi, Fetâvâ-yı Feyziyye, Behcetü?l-fetâvâ, Netîcetü?l-fetâvâ, is examined in terms of edition differences, qualities of nuquls and the resources used in the nikah-talaq-rada sections. Additionally, this work also sheds light to the life and works of Mahmad Fıqhî al-Aynî, the fatwa emîni, who documented the recounts of one of the aforementioned fatwa periodicals -Behcetü?l-fetâvâ- and wrote several tracts on the debated issues of his time. Special attention is paid to his work named ?al-Acvibetü?l-qâni`a? in terms of its characteristics, resources, and features of the topics handled.