Hindî Mahmud hayatı, şahsiyeti, eserleri ve kısas-ı enbiyâ`sının tenkidli metni

Abstract

Kısas-ı enbiyâ metinleri doğrudan Kur'ân-ı Kerîm, hadis-i şerifler, çeşitli milletlerin yazılı/sözlü mahsulleri, yaradılışından itibaren dünya ve insanlık tarihinin verilerinden istifâde edilerek yazıldıkları için Türk-İslâm edebiyâtının beslendiği en zengin kaynakların başında gelmektedir. Eski edebiyatımızın hemen her eserinde bu birikimden izler bulmak mümkündür. Bu çalışmada XVI. asrın adından söz edilmeyen şâirlerinden Hindî Mahmûd'un 7852 beyitlik Kısas-ı Enbiyâ'sı çeşitli yönleriyle incelenmiş ve eserin tenkidli neşri yapılmıştır. Türk-İslâm edebiyatının bilinen ilk manzum kısas-ı enbiyâsı olan bu eserin tenkidli neşri dışında; II. Selim'in şehzâdelik ve pâdişahlık devresinde onun maiyyetinde kâtip, kapıcıbaşı, defterdâr ve müteferrika gibi vazifelerde çalışırken pâdişâh fermânıyla İnebahtı Deniz Savaşı'na (979/1571) iştirâk edip orada Müttefik Kuvvetler'e esir düşen, dört yıllık esâret hayatından sonra döndüğü İstanbul'da Kısas-ı Enbiyâ'yı kaleme alan (987/1579) Hindî Mahmûd'un hayatı, şahsiyeti ve eserleri de bu çalışmanın bir diğer ana konusunu oluşturmuştur.

The texts of prophet?s story is one of the richest sources utilized by Turkish-Islamic literature, because these texts are directly written by using Quran, hadith, written/verbal works of various nationalities and the knowledge of human history since the creation of the world. It is possible to find tracks from this accumulation in our old literature. In this study, the Kısas al-Anbiya containing 7852 couplets of Hindî Mahmûd, who is not mentioned poets of the XVI. century, is researched in various aspects and made comparison via different copies (edition critic). Except making comparison of the first known poetic prophet?s story of Turkish-Islamic literature; life, personality and works of Hindî Mahmûd, who was sent to the Battle of Lepanto (1571) and held captive by Alliance Forces (Holy League) while had been duty which was in charge of Selim II as secretary, `qapijibashi?, and `müteferriqa? and wrote the Kısas al-Anbiya after life of four years of captivity, are the another subjects of this study.