% 10 ülke seçim barajı

Abstract

Demokrasiyi, tarihsel bağlamıyla mercek altına aldığımızda halkın doğrudan karar alma sürecine katıldığı ve iradesini doğrudan yansıttığı bir sistemle/modelle karşılaşırız. Zira demokrasi dediğimiz olgu, en baskın haliyle bu model üzerinde vücut bulmuştur. Fakat tarihsel mecrası içerisinde ortaya çıkan ulus-devlet paradigmasıyla, nüfus hareketlerinde artış yaşanmış ve bunu coğrafik sınırların genişlemesi takip etmiştir. Tam da bu noktada doğrudan demokrasi olgusu, değişen sürecin koşullarına cevap verememiş ve model, işlevini büyük ölçüde yitirmiştir. Onun yerine, ulus-devlet paradigmasına uyumlu ve çağın gereklerine cevap verebilen temsili demokrasi modeli ortaya çıkmıştır.Temsili demokrasilerde halk, karar alma sürecine doğrudan değil; ancak seçimler yolu ile katılabilmektedir. Tam da bu noktada ülkemizin demokratik devlet niteliğini zedeleyen % 10 ülke seçim barajı, halkın seçme ve seçilme hakkına getirilmiş bir sınırlama olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu çalışmada, % 10 ülke seçim barajı ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmamızda öncelikle demokrasi kavramı, demokratik seçim kavramı ve seçim sistemleri ele alınmıştır. Daha sonrasında seçim barajı, genel olarak işlendikten sonra ülkemizde uygulanan % 10 ülke seçim barajının anayasal ve yasal dayanakları incelenmiştir. Ayrıca seçim barajlarının seçmen davranışları üzerindeki etkileri çerçevesinde ülkemiz pratiğinde % 10 ülke seçim barajının seçmen davranışları üzerindeki etkileri de ele alınmıştır. Sonrasında 1987-2011 milletvekili genel seçim sonuçları ışığında, ilgili dönemlerde oluşan aşkın ve eksik temsil durumları belirlenerek TBMM'nin temsil sorununa değinilmiş, % 10 ülke seçim barajı ile ilgili TC. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından verilen kararlar irdelenmiştir.Sonuç olarak, % 10 ülke seçim barajı olgusu hakkında genel bir değerlendirme yapılarak bu olgudan kaynaklı ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Temsili demokrasi, seçim, seçim sistemleri, seçim barajı, % 10 ülke seçim barajı.

Should the democracy be analyzed through a historical perspective, one can understand that the democracy is a system/model, in which the people participates in decision-making process directly and demonstrates a free will. After all, the phenomenon ?democracy? has come into being from this system. With the rise of the paradigm ?nation state?, however, an increase in population was observed and this increase led to geographical expansion. At this point, direct democracy could not respond to changing circumstances and lost most of its actual functions. The model ?representative democracy? occurred as a result. This new model was very suitable for the nation-state understanding.At representative democracies people do not attend the decision-making process directly; instead they elect the candidates who make decisions for them. From this point of view, 10% election threshold has been damaging our country?s democratic state feature. This is also a restrictive measure to suffrage.In this study the 10% election threshold is examined. In this respect, the terms like ?democracy?, ?democratic elections?, and ?electoral systems? are analyzed. Afterwards legal and constitutional grounds of 10% threshold are inspected. The effects of threshold over voting behavior are also taken into consideration during the work. In the light of election results in the time period 1987-2011, the issue of representation in the Parliament (Grand National Assembly of Turkey) is pointed. Verdicts and decisions taken by the Constitutional Court of Turkey and the European Court of Human Rights are scrutinized.Finally, a general assessment regarding the 10% election threshold is made and some solutions to the issues caused by threshold are presented.Key Words: Representative democracy, election, electoral systems, election threshold, 10% election threshold.