Okul sporlarına katılan öğrencilerin katılım motivasyonu, başarı algısı ve öz yeterliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; okul sporlarında yer alan öğrencilerin spora katılım güdülerini, başarı hedeflerini ve öz yeterliklerini belirlemek, bu değişkenleri cinsiyet, sosyoekonomik düzey, spor türü ve kategorisi açısından karşılaştırmaktır. Çalışmaya toplam 715 sporcu (426 Erkek, 289 Kız) gönüllü olarak katılmıştır. Ayrıca sezon takibinin gerçekleştirilmesi için her kategoriden (takım-bireysel) 146 öğrenci rasgele belirlenmiş ve sezon öncesi, sezon ortası ve sezon sonu ölçümleri ile katılım güdüleri, başarı algısı ve öz yeterlik değişimleri takip edilmiştir. Çalışmada yer alacak sporculara Spora Katılım Güdüsü Ölçeği, Başarı Algısı Envanteri Çocuk Versiyonu, Genel Öz Yeterlik Ölçeği, kişisel bilgi ve Sosyoekonomik Düzey Ölçeği uygulanmıştır.İstatistiksel analiz sonuçlarına göre, Spora Katılım Güdüsü Ölçeğinden elde ettikleri değerlere bakıldığında cinsiyet, spor kategorisi ve spor türü açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlenmiştir. Başarı Algısı değerleri incelendiğinde, kategori ve spor türü değişkenine göre erkek sporcuların arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur. Takım ve bireysel sporlar ile uğraşan kızlar arasında ego yönelim alt boyutu açısından istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur. Genel Öz Yeterlik Ölçeği ile ölçülen öz yeterlik değişkeninden elde ettikleri değerler bakıldığında kız sporcularda hem kategori hem de spor türü açısından gruplar arasından istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlenmiştir. Sosyo ekonomik düzeylerine göre erkek sporcuların katılım güdülerinde istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Erkek sporcularda sosyo-ekonomik düzey açısından başarı algısının görev yönelimi alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur. Sosyo ekonomik düzeylerine göre kız sporcularda spora katılım güdüleri hedef yönelimleri açısından istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu gözlenmiştir. Çalışmanın takip çalışması bölümünde erkek ve kız sporcuların tekrarlı ölçümlerine bakıldığında, katılım güdüsü, başarı algısı ve öz yeterliklerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Sonuç olarak, Anne-baba, antrenör ve beden eğitimi öğretmenlerinin göz önünde bulundurması gereken en önemli konu, spora katılımı sağlamak için en önemli faktör olan eğlenceye ve oyun zamanına yeteri kadar yer vermeleri ve çocukları kendi kapasitelerine göre değerlendirerek onlara her zaman cesaret vermeleridir.Anahtar Kelimeler: Okul Sporları, Katılım Güdüsü, Başarı Algısı, Öz Yeterlik

ABSTRACTThe aim of present study was to identify sport participation motives, achievement goals and self-efficacy of students who took part in school sport and to compare these variables according to gender, socioeconomic status, sport type and categories. Seven hundred fifteen athletes (426 boys and 289 girls) were participated voluntarily in this study. For season follow-up part of present study, 146 athletes from every category (team and individual sports) were selected randomly and their values in pre-season, mid-season and post-season were measured. Participation Motive Questionnaire, The Children's Version of The Perception of Success Questionnaire and General Self-Efficacy Scale administered to the athletes.As a result of statistical analyses, there were significant differences in gender difference in subscale of Participation Motives Questionnaire. When examining the categories, in boys there was a significant difference in sport participation motives. In sport type variables, team and individual girl athletes had significantly different sport participation motive scores. The Results of the Children's Version of The Perception of Success Questionnaire revealed that there were significant differences between categories and between sport types in boys. In girls, there was a significant difference between sport types. As a result of General Self-Efficacy Scale, there were significant differences between categories and between sport types in girls. According to the result of socioeconomic status groups (SES), there was a significant difference in participation motives of boys. In perception of success variables, there was a significant difference between SES groups in boys. In girls, there were significant differences in participation motives and perception of success between SES groups. The results of follow-up part of study revealed that repeated measure of boys and girls in participation motives, perception of success and self-efficacy were significantly different. As a result of present study, it is concluded that for improving sport participation in school sports families, coaches and physical educators should consider the motives of children, organize the programs and training according to their motives and encourage them by evaluating with their capacities. Keywords: School sports, Participation motive, Perception of success, Self-efficacy