Meclis-i Umumi (Kanun-i Esasi ve uygulaması)

Abstract

Batı'da etkilerini, özellikle 1776 Amerikan ve 1789 Fransız İhtilalleri sonucu gösteren modern anayasal hareketler, Osmanlı İmparatorluğu'nda 18. yy. sonlarından başlayarak ama özellikle 19. yy. da hayat bulmuştur. Devletin aksayan yönlerini gidermek ve onu eski gücüne kavuşturmak amacında olan hükümdarlar ve devlet adamları, çareyi Batılılaşma yolunda görmüşler ve reform yapma yolunu seçmişlerdir. Başlayan bu süreç Osmanlı devrinin kapanmasına engel olamayacak olsa da, tarihi nitelikte son derece önemli gelişmelere kaynak oluşturmuştur. Bu çalışmanın konusu da, bu önemli gelişmelerden ikisi olan 1876 Kanun-i Esasisi ile Meclis-i Umumi'yi incelemektir. Gelişmeleri ele almadan evvel, öncelikle son yüzyıl içinde, onların ortaya çıkmasında pay sahibi olmuş konular incelenmiş ve Osmanlı'nın ilk anayasası ve meclisine giden yol bir süreç olarak özetlenmeye çalışılmıştır. Bu sürecin ardından Anayasa'nın ortaya çıkışı, hazırlanışı ve ilanı ile sonrasında, Osmanlı-Türk tarihinin ilk parlamentosu olan Meclis-i Umumi'nin öncelikle Anayasa ile ardından da fiili olarak kuruluşu incelenmiş ve Meclis-i Umumi tecrübesi detayları ile ele alınmıştır. Çalışmanın temel hedefi, Osmanlı-Türk anayasal ve parlamenter hayatının başlangıcı olan bu iki yeniliği dönemleri içinde değerlendirip, kendilerinden sonraki sürece etkilerini gözlemlemektir. Tarihin bir bütün olduğu ve bugünün uygulamalarının tarihten bağımsız olmadığı fikrinden yola çıkarak Meclis-i Umumi tecrübesi günümüze dahi ışık tutabilmektedir.

Modern constitutional movements that showed their impact in the West especially after the 1776 American and 1789 French Revolutions, became effective in the Ottoman Empire by the end of the 18th century but especially in the 19th century. To regulate the problematic parts of the state administration and to regain its strength, sultans and the statesmen, saw the way of solution in the West and chose the way of reform. This started period couldn't stop the end of the Ottoman period in world history but led the way for some very important developments. The subject of this study is, to analyse the two of these developments which are the 1876 Basic Law and the General Assembly. Before contextualising these developments, subjects that had impact on the rise of them in the last century and the way that went to the Ottoman's first constitution and parliament was evaluated as a period in summary. After this period, occurrence, preparation and proclamation of the Constitution and the establishment of the first Ottoman-Turk parliament first by Constitution then factually was examined and experience of the General Assembly was evaluated by its details. Main objective of this study is, evaluation of these two reforms which are the beginnings of Ottoman-Turk constitutional and parliamentary life, inside of their era and, to observe their effects to the after period. With the ideas of that history is a whole and today's practices are not independent from it, the General Assembly experience can even set light to today's world.