Jinekolojik kanseri olan kadınlarda watson`ın insan bakım kuramına temellendirilmiş hemşirelik bakımının semptom yönetimi, umudu destekleme ve yaşamda anlam bulmaya etkisinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Jinekolojik kanser tanısı alan kadına Watson'ın İnsan Bakım Kuramı'na temellendirilmiş hemşirelik bakımının kemoterapi semptomlarına, umut ve yaşamda anlam bulma düzeylerine etkisini belirlemektir.Yöntem: Bu çalışma nicel ve nitel yaklaşımın birlikte kullanıldığı karma yöntem araştırmadır. Nicel aşama, 26 girişim, 26 kontrol olmak üzere 52 jinekolojik kanser tanısı alan kadınla randomize kontrollü olarak yürütülmüştür. Müdahale grubuna beş hafta süre ile Watson'ın İnsan Bakım Kuramı'na temellendirilmiş hemşirelik bakımı verilmiştir. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Kemoterapi Semptom Değerlendirme Ölçeği, Herth Umut Ölçeği ve Yaşam Tutum Profili Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve nonparametrik testler kullanılmıştır. Nitel aşama, girişim grubundaki 15 kadınla bireysel derinlemesine görüşme yöntemiyle, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak yürütülmüştür. Nitel veriler içerik analizine göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Nicel veriler incelendiğinde, müdahale sonunda girişim grubundaki kadınlarda bazı kemoterapi semptomlarının sıklığının, şiddetinin ve rahatsızlık derecesinin, kontrol grubundaki kadınlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azaldığı saptanmıştır. Ayrıca girişim grubundaki kadınların Herth Umut Ölçeği ve Yaşam Tutum Profili Ölçeği toplam puan ortalamaları, kontrol grubundaki kadınlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artmıştır (p<0.05). Nitel verilerin analizi sonucunda `varoluşsal kaygı`, `denge arayışı`, `eylemde olma:umutla umutsuzluk arasında`, otantik varoluş` ve `otantik bakım` olmak üzere beş kategori, `yaşayan bilir`, `sorgulama`, `değişim`, `yeniden yapılanma`, baş etme`, `öğretiler-kazanımlar`, `umduğumuz: kalpten bakım`, `bulduğumuz: kalpten bakım` olmak üzere sekiz ana tema ortaya çıkmıştır.Sonuç: Watson'ın İnsan Bakım Kuramı'na temellendirilmiş hemşirelik bakımının kadınların kemoterapi semptomlarından bazılarını yönetmelerini sağladığı, umut ve yaşamda anlam düzeylerini arttırdığı saptanmıştır. Kadınların kanser tanısıyla birlikte varoluşsal kaygı deneyimleyerek otantik bir varoluşa geçişleri belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: jinekolojik tümörler, kemoterapi, umut, hemşirelik, hemşirelik teorisi

Objective: Evaluate the effectiveness of the nursing care program based on Watson' Theory of Human Caring to chemotherapy symptoms, hope and meaning in life status of women who has gynecological cancer.Method: This research was mix method research including quantitative and qualitative approach. Quantitative phase was carried out on 52 women who has gynecological cancer including 26 experimental and 26 control groups by using the pretest-post test with randomized controlled study. Nursing care based on Watson's Theory of Human Caring was applied to the experimental group for a period of five weeks. Data were collected through Personel Information Form, Chemotherapy Symptom Assessment Scale, Herth Hope Scale and Life Attitude Profile-Revised. The analysis of data was conducted using descriptive and nonparametric tests. Qualitative phase was carried out on 15 women in experimental group through individual in-depth interviews and semi-structed interview form. Data obtained from interviews was evaluated by conducting content analysis.Results: There were statistically significant decreases in some chemotherapy symptom' frequency, severity and discomfort levels of women in the experimental group than control group (p<0.05). Also, women in the experimental group, posttest Herth Hope Scale and Life Attitude Profile scores were statistically higher than that of the control group (p<0.05). At the evaluation of qualitative data, five category that `existential anxiety`, `seeking balance`, `being in action:between hope-hopelessness`, `authentic existence` and `authentic care` and eight main themes that `who knows that living`, `revision`, `changing`, `rebuilding`, `coping`, `teachings-acquirements`, `expectation: heart-center care` and `find: heart-center care` were revealed.Conclusion: Nursing care based on Watson's Theory of Human Caring led to manage some chemotherapy symptom and increase hope and mening in life levels among the women who gnecologic cancer. Also women who gnecologic cancer transioned to an authentic existence after experienced an existential anxiety.Keywords: gynecologic neoplasms, chemotherapy, hope, nursing, nursing theory