19. yüzyıl başlarına kadar Osmanlı - İngiliz iktisadi ilişkileri

Abstract

Çalışmamızda Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasındaki iktisadi ilişkilerin 1826 senesine kadarki seyrini inceledik. Bu süreçte öncelikle her iki ülkenin siyasi, askeri, idari ve hukuk yapıları anlaşılmaya çalışılmıştır. Sonrasında ise bu minvalde her iki ülkenin başta mali, üretim ve ticaret alanları olmak üzere ekonomik özellikleri izah edilmiştir. Zira ülkelerin kendine has ekonomik özellikleri anlaşılmadan, aralarındaki ekonomik ilişkinin mahiyeti de tam olarak kavranamaz. İncelediğimiz yaklaşık 250 yıllık süreçte Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasındaki iktisadi ilişkilerin çoğunluğu, ticari sahada kurulmuştur. Tezimizde sözkonusu ticari ilişkinin niceliksel büyüklüğüne odaklanmaktan ziyade bu ticari ilişkinin; ülkelerin toplam ticaretlerinde, ekonomik ve sosyal yaşamlarında ne gibi bir ağırlığa ve öneme sahip olduğu sorusuna cevap aranmıştır. Bu arayış esnasında daha önce yazılmış eserlerden ve toplanan istatistiki verilerden yararlanılmıştır. Ancak sözkonusu iki buçuk yüzyıllık süreçte istatistiki verilerin eksiksiz ve tam güvenilir olamayacağı da öngörülmüştü. Bu husus da gözardı edilmeden yapılan basit hesaplamaların ardından kısaca Levant ticareti diye tabir edilen iki ülke arasındaki ilişkinin, en azından 1826 yılına kadar, her iki ülke için vazgeçilemez bir mahiyette olmadığı tespit edilmiştir. İki ülke arasında kurulan bağların, bu süreçte, iki tarafın ekonomisine de zarar verici bir özelliği görülmemiştir. Bunun yanısıra sosyal yaşam ve diğer alanlar cihetinden iki ülke arasındaki bağların, faydalı sonuçlar doğurduğu da söylenebilir.

In our study, we have examined the course of the economic relationships between Ottoman Empire and the United Kingdom until 1826. First, we have tried to understand the political, military, and juristic structures of two states throughout this course. Then, we have tried to explain the economic features of two states especially in the fields of finance, production and commerce, because it would not be possible to fully understand the nature of economic relationship between countries without first understanding their special economic characteristics. Throughout the 250-year long period that we have examined, most of the economic relationships between Ottoman Empire and the UK were established in the field of commerce. In this dissertation, instead of focusing on quantitative size of the commercial relationships, we have looked for an answer to the question of how much significance and influence those commercial connections had on the total commercial transactions, social and economic lives of the two countries. In our research, we have benefited from the previously written works and collected statistical data. However, we have also been predicting to encounter some incomplete and unreliable data related to two and a half centuries under examination. Keeping this in mind, we have found out that the commercial relationships between the two countries, which is also called the commerce of the Levant, had an inalienable character for both countries at least until the year 1826. The relationships established between the two countries during the period in question had no harming effect on their economies. Moreover, it can also be said that there had been positive and beneficial results of the economic relationships between the two countries regarding social and other aspects of their lives.