Yetişkin böbrek nakli alıcılarının immünosupresif tedaviye uyumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

ÖZETAmaç: Yetişkin böbrek nakli alıcılarının immünosupresif tedaviye uyumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı türdedir. Nisan 2016 – Ocak 2017 tarihleri arasında Antalya ilinde böbrek nakli yapılan bir Üniversite ve Özel hastanenin organ nakli polikliniklerinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 130 yetişkin böbrek nakli alıcısı oluşturmuştur. Araştırmada etik kurul onayı, ölçek ve kurum izinleri ile hastalardan yazılı onam alınmıştır. Araştırmanın verileri, Hasta Tanıtıcı Özellikler Formu, İmmünosupresif Tedaviye Uyum Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği aracılığı ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Veriler SPSS 23 programında sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Kikare, Mann Whitney, Kruskal Wallis ve Spearman Korelasyon testleri ile değerlendirilmiş, p<0.05 anlamlı kabul edilmiştir.Bulgular: İmmünosupresif tedaviye uyum puan ortalaması 9.25±1.87 ve ilaç gerekliliğine olan İnanç düzeyi puan ortalaması 7.25±2.65'tır. Hastaların %8.5'inin ilaçların gerekliliğine inanmadığı, İnançları yüksek olan hasta oranının %67.7, ilaç tedavisini hatırlatan mesaj gönderilmesini yararlı bulan hasta oranının ise %65.4 olduğu belirlenmiştir. Evli, tam gün çalışan hastaların sosyal destek ve özel biri desteği algıları daha yüksektir (%72.35). Böbrek naklinden sonra çalışma hayatında değişiklik olanların ve şehirde yaşayanların immünosupresif tedaviye uyum düzeyleri yüksektir. Böbrek naklinden sonra iki kez hastaneye yatanların, özel biri desteği algıları ve immünosupresif tedaviye uyum düzeyleri yüksektir. Nakil sonrası böbrek fonksiyon bozukluğu ile tekrarlı hastaneye yatanların, immünosupresif ilaçlara olan İnançları en düşük (4.80) (X2:8.119, P: 0.044) grup olduğu bulunmuştur.Sonuç: Böbrek nakli yapılan hastalarda immünosupresif tedaviye uyumsuzluğun olumsuz sonuçlarını önlemek için strateji geliştirilmesi, ilaç uyumunun arttırılmasında iletişim tekniklerinin kullanılması ve hastalara sağlık çalışanları tarafından verilen sosyal desteğin artırılması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Yetişkin böbrek nakli alıcısı, immünosupresif tedaviye uyum, uyumsuzluk, sosyal destek

Objective: The aim was to identify factors affecting immunosuppressant therapy adherence in adult renal transplant recipients.Method: The research is a cross-sectional and descriptive study. The study was conducted between April 2016 and January 2017 in the university and private hospital's transplantation outpatient polyclinics. A total 130 of adult renal transplant recipients constituted the sample. Ethics committee approval, scale and institutional permission and written consent from the patients were obtained. The data were collected via Socio-demographic patients feature form, Immunosuppressant Therapy Adherence Scale and Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Using SPSS 23 program by calculating number, percentage, mean, SD, X2, Mann Whitney, Kruskal Wallis and Spearman correlation tests were evaluated and p< 0.05 was accepted as significant. Results: Immunosuppressant therapy adherence mean score was 9.25±1.87 and mean score belief in drug necessity were 7.25±2.65. It was seen that 8.5% of patients have no believe in the necessity of drugs, while 67.7% of patients were high on the necessity of drug beliefs and 65.4% of the patients who found useful to send drug treatment reminder message. Married and full-time working patients have higher perceived social support and some one special support (%72.35). Patients changed working life after kidney transplantation and those living in the city have high level of Immunosuppressant therapy adherence. It was identified that patients who hospitalized twice after renal transplantation have a high level of some one specific social support type and immunosuppressive therapy adherence. the lowest belief in immunosuppressive drugs (4.80) (X2:8.119, P: 0.044) were identified in patients who patients have recurrent hospitalization by reason of posttransplant renal dysfunction.Conclusion: To prevent negative outcomes of immunosuppressant therapy non-adherence developing strategies, using of communication techniques to enhance drug compliance, increasing social support given by health care workers is needed. Key words: Adult renal transplant recipient, immunosuppressive therapy adherence, Non-adherence, Social support