Çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak yaşlılardaki düşkünlük seviyesinin tespiti

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı, çok kriterli karar verme tekniklerinden yararlanarak yaşlı bireylerde `düşkünlük (kırılganlık)` veya `düşkünlük öncesi` tespitinin kapsamlı şekilde yapılmasına imkan sağlayacak ve aile hekimliklerinde aşamalı bir şekilde kullanılabilecek bir tekniğin önerilmesidir.Yöntem: Çalışmada G8 anketinde yer alan kriterler AHP tekniği ile uzmanlara danışarak ağırlıklandırılmıştır. Elde edilen ağırlıklar kullanılarak TOPSIS tekniğiyle 100 adet veri düşkünlük derecesine göre sıralanmıştır. Oluşturulan sıralama verinin içince mevcut olan Fried Ölçeği sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Geliştirilen tekniği klinik gözlemlerle destekleme ve sınamak için, geliştirme aşamasında kullanılan veri setinden ayrı olarak, yeni bir test veri seti oluşturulmuştur. Test veri setini oluşturmak için, Antalya Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Fizik Tedavi Polikliniğine başvuran hastalardan rasgele 30 kişi seçilerek Fried Ölçeği, G8 ölçeği uygulandıktan sonra uzman görüşüne başvurulmuştur. Elde edilen veri AHP-TOPSIS tekniğiyle sıralanıp uzman tarafından yapılan değerlendirmeyle karşılaştırılmıştır.Bulgular: Kriterlerin ağırlıklandırma çalışmasından çıkan sonuca göre, İştah 10,4%, Kilo Kaybı 13%, Hareketlilik 22,7%, Nöropsikolojik problemler 16,3%, Vücut kitle indeksi 7,5%, Reçeteli ilaç sayısı 6,1%, Öz değerlendirme 8,6%, Yaş ise 15,4% öneme sahiptir. G8 ölçeğin performansını değerlendirmede kullanılan doğruluk oranı %75, Seçicilik %89, kesinlik %62, duyarlılık %87, F-ölçütü %72 değerleri literatürle uyumlu çıkmıştır. AHP-TOPSIS tekniğinde Doğruluk Oranı %78, Seçicilik %90, Kesinlik %66, Duyarlılık %87, F-Ölçü %75 olarak hesaplanmıştır. Bulgular: G8 ölçeğinin Türk toplumunda kullanılmak için geçerli bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır. AHP-TOPSIS performans ölçütlerinin, G8 ölçeğinin performans ölçütlerine daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Test veri setinde elde edilen sıralama ile uzman tarafından elde edilen sıralama uyumlu çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: G8, AHP, TOPSIS, Düşkünlük, Geriatri

Objective: The purpose of this study is, to propose a technique that will enable a comprehensive assessment of elderly individuals in `frail` or `pre-frail` stage by taking advantage of multi-criteria decision making techniques which could be used gradually by family physicians.Method: The criteria included in the G8 survey were weighted by consulting experts with the AHP technique. Using the obtained weights, 100 pieces of data were ranked according to the degree of indulgence with TOPSIS technique. The generated ranking is compared with the results of the existing Fried Scale for the given data. To support and test the developed technique with clinical observations, a new test data set was created; separate from the data set used during the development phase. In order to form the test data set, 30 randomly selected patients from Antalya Atatürk Training and Research Hospital, Physical Therapy Polyclinic were applied the Fried Scale, G8 scale and after that were consulted by physicians. Obtained data were ranked with AHP-TOPSIS and compared to ranking obtaned by physicians.Results: The result of the weighting study of the criteria the importance rate for Appetite 10.4%, for Weight Loss 13%, for Mobility 22.7%, for Neuropsychological Problems 16.3%, for Body Mass Index 7.5%, for Number of Prescription Drugs 6.1%, for Self Evaluation 8.6% and for Age 15 4% were found. The performance measures of the G8 scale for Accuracy was 75%, for specifity 89%, for precision was 62%, for sensitivity was 87% and for F-criterion was 72% . The performance measures of the AHP-TOPSIS technique for accuracy was 78%, for specifity was 90%, for precision was 66%, for sensitivity was 87%, for F-measure was 75%.Conclusion: The G8 scale was found to be a valid scale for Turkish society. The AHP-TOPSIS performance measures were observed to be higher than the performance measures of the G8 scale. The ranking obtained in the test data set and the ranking obtained with the expert opinions were found to be consistent.Key words: G8, AHP, TOPSIS, Frailty, Geriatrics