Oral kemoterapi kullanan hastalarda ilaç etkileşimleri riski ve risk düzeyinin uyku,yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Amaç: Oral sistemik antikanser ilacı kullanan hastalar aynı zamanda semptom kontrolü ve eşlik eden hastalıklar için çok sayıda ilaç kullanmaktadırlar. Uygulanan tedavilere bağlı olarak ilaç etkileşimi riski artmaktadır. Tanımlayıcı olarak planlanan bu çalışmada hastalarda ilaç-ilaç etkileşimi riskini belirlemek, risk düzeyinin uyku ve yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırma Haziran-Kasım 2016 tarihleri arasında 120 hastanın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veriler; hasta formu, PUKI ve EORTQLQ C-30 ölçekleri kullanılarak elde edilmiştir. Veriler oral sistemik antikanser tedavi kullanımı öncesi ve bir kür kullanım sonrası toplanmıştır ve tüm hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Oral sistemik antikanser ilaç etkileşimlerinin analizi web tabanlı veri bankası kullanılarak saptanmıştır.Bulgular: Araştırmamızda hastaların yaş ortalaması 57.62±10.68, erkeklerin kadınlara oranı 1.72, kolorektal kanser % 30.83, evre IV hastalık % 62.2, komorbid hastalık varlığı % 53.3, beş ve üzeri çeşit çoklu ilaç kullanımı % 58.8 tespit edilmiştir. Oral sistemik antikanser ilacı ile ilaç-ilaç etkileşimi % 15 olarak saptanmıştır. Tedavi kullanımı sonrası hastalarda uyku kalitesinin, kadınlarda erkeklere oranla istatistiksel olarak farklı olduğu bulunmuştur (p=0,031). Oral sistemik antikanser tedavi ile ilaç etkileşimi olan ve etkileşim olmayan hastalarda uyku latensinin, ilaç etkileşimi olan grupta anlamlı yüksek olduğu saptanmıştır (p=0,004). Oral sistemik antikanser tedavi alan hastalarda ilaç kullanımı öncesi ve sonrası PUKİ ile yaşam kalitesi ölçeğinin alt boyutu semptom skoru ile pozitif korelasyon saptanmıştır (p<0,01).Sonuç: Oral sistemik antikanser tedavi alan hastalarda çoklu ilaç kullanımının ilaç etkileşimleri açısından risk oluşturduğu, uyku ve yaşam kalitesinin etkilendiği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Oral tedavi, kemoterapi, antikanser tedavi, ilaç-ilaç etkileşimi, uyku ve yaşam kalitesi

ABSTRACTObjective: The patients receiving oral systemic anti-cancer medication are also using multiple drugs for symptom control and comorbid diseases. Because of this therapy risk of drug interaction increases. In this descriptive research, it is aimed to determine the risk of drug-drug interactions and the effect of risk on sleep and life quality.Method: The research was carried out with the 120 participant. between June and November 2016. The data were gathered from patients form, PUKI and EORTQLQ C-30 scale. The data were collected before patients received the oral systemic anti cancer therapy and after the first treatment and the written informed consent was obtained. The analysis of drug-drug interaction of oral systemic anti-cancer therapy was reported by using web based data bank. Results: The average age is 57.62±10.68 and the males /females ratio is 1.72, colorectal cancer is 30.83 %, stage IV disease is 62.2 %, comorbid disease is 53 %, poly-drug (5 or more) usage is 58.8 %. Moderate to severe drug-drug interactions with oral systemic anti-cancer therapy is 15 %. After this treatment, sleep quality of women has been determined statistically different from men (p=0,031). Between the patients who have the drug interactions with oral systemic anti-cancer therapy and who do not have it, the sleep latency is meaningfully high in the group who has the drug interactions (p=0,004). In the group of patients who take oral systemic anti-cancer therapy, before and after the medication , positive correlation has been determined with the PUKI and sub dimention of the Life Quality Scale (p<0,01).Conclusion:Oral systemic anti-cancer therapy patients has a risk for drug-drug interactions depending on multipl medication and ıt has been determined that also has effects on sleep and life quality.Key Words: Peroral therapy, chemotherapy, anti-cancer therapy, drug-drug interactions, sleep and life quality