Kardiyovasküler hastalık riski orta düzeyde olan bireylere hemşire liderliğinde yaptırılan fiziksel aktivitenin risk düzeyini düşürmeye etkisi

Abstract

ÖZETAmaç: İki aşamalı olan bu araştırmanın ilk bölümünün amacı; Antalya il merkezinde bir Aile Sağlığı Merkezi'ne (ASM) kayıtlı 40-65 yaş arası bireylerde KVH risk prevalansını ve etkileyen değişkenleri belirlemek, ikinci aşamada ise KVH risk düzeyi orta olan bireylerde fiziksel aktiviteyi artırma girişiminin risk düzeyini düşürmeye etkisini değerlendirmektir.Yöntem: Aşama 1 kesitsel, Aşama 2 ise Randomize Kontrollü Deneysel Araştırma (RKDA) olarak yapılmıştır. Kesitsel araştırmaya 40-65 yaş arasında 327 kişi, RKD araştırmaya, dahil edilme kriterlerini karşılayan 22 kişi alınmıştır. Çalışmanın ikinci aşaması girişim grubunda 9, kontrol grubunda 10 kişi ile tamamlanmıştır. KVH risk düzeyi HeartScore programı kullanılarak hesaplanmıştır. KVH risk düzeyi orta olan bireyler 12 haftalık fiziksel aktivite programına katılmıştır. Fiziksel aktivite olarak; açık havada, grup ile birlikte, haftada 5 gün her biri 40 dakika olan orta şiddetli yürüyüş yapılmıştır. Fiziksel aktivite programının sonuçları nicel, katılımcıların düşünce ve deneyimleri nitel ölçüm araçları ile değerlendirilmiştir. Kontrol grubunda yer alan 11 bireye KVH'den korunmaya yönelik broşürler dağıtılmıştır.Bulgular: Aşama 1'de çalışma kapsamına alınan bireylerin % 11.7'sinin KVH riski yüksek, %22'sinin riski orta düzeyde bulunmuştur. KVH riskini arttıran majör değişken diastolik hipertansiyondur. Aşama 2'de 12 haftalık yürüyüş aktivitesinin sonunda girişim grubunda yer alan bireylerin sistolik kan basıncı 128.3'ten 115.6'ya, kolesterol değerleri 244.6'dan 213.7'ye ve KVH riski orta riskten (%2.6) düşük risk düzeyine (%1.8) düşmüş, kilo, BKİ, bel çevresi ve diastolik kan basıncı değerlerinde ön teste göre anlamlı değişim saptanmıştır. Kontrol grubunda kolesterol değerinin yükseldiği, sistolik kan basıncının azaldığı ve KVH risk düzeyinin değişmediği saptanmıştır.Sonuç: ASM'de HeartScore Programı ile KVH risk düzeyi kolaylıkla belirlenebilir. Hemşire liderliğindeki yürüyüş programı uygulanabilir bir fiziksel aktivitedir ve KVH risk düzeyini düşürmede etkilidir.Anahtar kelimeler: KVH riski, risk azaltma, KVH önleme, fiziksel aktivite

ABSTRACTObjective: The aim of the first part of this study with two stages is to determine prevalence of CVD risk; the aim of the second one is to evaluate the effect of intervention to increase physical activity in individuals with moderate risk of CVD on decreasing the risk level.Methods: Stage 1 and Stage 2 were conducted as cross-sectional and Randomized Controlled Experimental Trial (RCT), respectively.The CVD risk level was calculated using the HeartScore. Intervention group participated into a 12-week physical activity program (a moderate walk outdoor, with group 5 days in a week, each lasting for 40 minutes) guided by nurse. At the end of the program, the results were assessed quantitatively, their thoughts and experiences were measured by qualitative measurement tools. CVD brochures were distributed to 11 individuals in control group.Results: It was found in the Stage 1 that 11.7% of individuals had high CVD risk and 22% had moderate risk. The level of CVD risk is increased by university education level 2.24, diastolic hypertension 7.49 times. At the end of the Stage 2, intervention group decreased from the systolic blood pressure of 128.3 to 115.6, the cholesterol values from 244.6 to 213.7 and the CVD risk to moderate risk (2.6%) to the low risk level (1.8%). Weight, BMI, waist circumference and diastolic blood pressure values were found to be significantly different according to pre-test. The control group was found to have elevated cholesterol level, decreased systolic blood pressure and no change in CVD risk level.Conclusion: With the HeartScore Program, the level of risk of CVD can be easily determined in FHC's. Moderate outdoor group walking program guided by nurse is an applicable physical activity program and effective in decreasing CVD risk level.Key words: CVD risk, risk reduction, CVD prevention, physical activity