Neuman`ın sistemler modeli`ne temellendirilmiş bakım verenleri güçlendirme programının bipolar bozukluk tanısı alan bireylere ailede bakım verenlerin relapsı tanıması ve yönetmesi üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmada Neuman'ın Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş `Bakım Verenleri Güçlendirme Programının` bipolar bozukluk tanısı almış bireylere ailede bakım verenlerin relapsı tanıması ve yönetmesi üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma bir eylem araştırmasıdır. Araştırmanın örneklemini bipolar bozukluk tanısı almış ve Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Duygudurum Bozuklukları Polikliniği'nde takip edilen hastaların bakım verenleri oluşturmuştur. Ölçüt örnekleme tekniği kullanılan araştırmaya sekiz bakım veren dahil olmuş ancak geliştirilen programa dört bakım veren katılmıştır. Verilerin toplanmasında nitel ve nicel veri toplama araçlarından birlikte yararlanılmıştır. Nitel veriler içerik analizi ile, nicel veriler toplam puan üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırmada, bakım verenlerin deneyimleri ve ihtiyaçları belirlenerek Neuman'ın Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş `Bakım Verenleri Güçlendirme Programı` geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Program uygulandıktan hemen sonra ve altı hafta sonra, bakım verenlerin deneyimleri ve ihtiyaçları tekrar değerlendirilmiştir. Bulgular: Bipolar bozukluğu olan bireylere ailede bakım verenlerin hastalık hakkında bilgileri olmadığı takdirde relapsı tanıma ve yönetmede yetersiz kaldıkları, çoğunlukla psikolojik ve spiritüel boyutta sağlık/iyilik halininin bozulmasına neden olan duygu, düşünce, deneyim ve algıları olduğu saptanmıştır. Neuman'ın Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş `Bakım Verenleri Güçlendirme Programı`nın bakım verenlerin temel yapısını koruyan direnç hattını güçlendirdiği saptanmıştır. Sonuç: Neuman'ın Sistemler Modeli'ne temellendirilmiş `Bakım Verenleri Güçlendirme Programı`, bakım verenlerin relapsı tanıma ve yönetmesini geliştirmede etkili olmuş, farkındalıklarını artırmıştır. Konuyla ilgili daha büyük örneklemlerde başka eylem araştırmalarının yapılması ve bakım verenlerin değişen ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik yeni eylem planlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Objective: It was aimed to examine the effect of `Caregiver Empowerment Program` based on Neuman's Systems Model, on family caregivers' recognition and management of relapses in bipolar disorder.Method: The study is an action research. The sample was the caregivers of the patients who had been diagnosed with bipolar disorder and who were followed up remotely at the Akdeniz University Hospital Mood Disorders outpatient clinic. Eight caregivers were included in the study using benchmark sampling techniques, but the developed program included four caregivers. Qualitative and quantitative data collection tools were used together in the collection of data. Content analysis was carried out in the evaluation of qualitative data, total score was carried out in the evaluation of quantitative data. In the research, firstly the experience and needs of the caregivers were determined and the `Caregiver Empowerment Program` was developed and implemented. Immediately and six weeks after the program, the experience and needs of carers were reassessed.Results: Family caregivers were found to be inadequate to recognize and manage relapses if they had no information about the disease. It was determined that the caregivers mostly have feelings, thoughts, experiences and perceptions that cause deterioration of health / wellness condition, mostly psychological and spiritual dimensions. `Caregiver Empowerment Program` addresses the needs of the caregivers. So the program has been found to strengthen the line of resistance that protect the basic structure of the caregivers. Conclusion: The `Caregiver Empowerment Program` based on Neuman's Systems Model was effective in improving the relapse recognition and management of caregivers participating in the study, raising the awareness of caregivers. It is proposed that further action research should be done on larger samples of this subject. Also it is proposed to develop new action plans to meet the changing needs of caregivers.