Âdâbu`s-Sûfiyye literatürü açısından İbnü`l-Arabî`nin el-Emru`l-Muhkem`i

Abstract

Hicrî IV. yüzyıldan itibaren müstakil bir telif tarzı olarak ortaya çıkan âdâbu's-sûfiyye literatürü kapsamında yazılan eserler döneminin farklı dinî-tasavvufî tavırları ve sosyal yapısına tanıklık etmektedirler. İbnü'l-Arabî'nin bu literatüre dahil edilebilecek el-Emru'l-muhkem'i de bu nitelikte bir eserdir. el-Emru'l-muhkem'de mürid ve mürşid kavramlarının yanı sıra bunlar arasındaki hukuk ve bu kimlikleri taşıyanların tarikat kültürü içerisindeki sorumluluklarına yer verilmiştir. Bu eserde âdâb literatürünün İbnü'l-Arabî öncesi örneklerinde olduğu gibi seyrü sülûke ilişkin meseleler İbnü'l-Arabî'nin tarikat kültürüne atfettiği anlam çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmada öncelikle edep kavramına ve İbnü'l-Arabî öncesi âdâbu's-sûfiyye literatürüne ilişkin bilgiler ele alınmış, bu literatür içerisinde eser telif eden bir müellif olarak İbnü'l-Arabî'nin edep anlayışına yer verilmiştir. Ayrıca el-Emru'l-muhkem'e dair detaylı bilgiler verildikten sonra eserde ele alınan meseleler ve kavramlar İbnü'l-Arabî'nin diğer metinleri ve kendinden önceki âdâb eserleri ile irtibatlandırılmak suretiyle konuya dair yorum farklılıklarına ve benzerliklerine işaret edilmiştir.

The works written under the ādāb al-sūfiyya literature, which emerged as an independent copyright style since hijrī IVth century, testify to the different religious-mystic attitudes and social structure of the period. The al-Amr al-muhkam, which Ibn al-Arabī can include in this literature, is a work of this property. In al-Amr al-muhkam, besides the concepts of murid and murshid, the relationship between them and the responsibilities of those carrying these identities in the culture of the tasawwuf are mentioned. In this work, as is the case in the pre-Ibn al-Arabī examples of the ādāb literature, the issues was evaluated on the meaning of Ibn al-Arabī attributed to the tarīqah culture. In this study, firstly the information about the concept of adab and the literature of pre-Ibn al-Arabī, the authorship of Ibn al-Arabī, as a writer who has copyrighted in this literature, adab understanding was included. Furthermore, after giving detailed information about al-Amr al-muhkam, the issues and concepts discussed in the work have been pointed out to the differences and similarities of interpretation of the subject by linking with Ibn al-Arabī's other texts and his previous works of art.