Meme kanseri aile öyküsü olan ve olmayan kadınların mamografi davranışları, sağlık inançları ve korku düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada meme kanseri aile öyküsü olan ve olmayan 40-69 yaş kadınların mamografi davranışları, sağlık inançları ve korku düzeylerinin karşılaştırılması hedeflenmiştir. Yöntem: Çalışmaya Akdeniz Üniversitesi Hastanesi'nde meme kanseri tedavisi alan 220 kadının birinci derece kadın akrabaları (n: 350) ve Antalya 18 No'lu Kültür Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran kadınların birinci derece akrabasında meme kanseri öyküsü olmayan araştırmayı kabul eden (n: 300) kadınlar alınmıştır. Veriler tanımlayıcı özellikler soru formu, Meme Kanseri Sağlık İnanç Modeli, Mamografi Öz-yeterlik ve Meme Kanseri Korku Ölçeği ile toplanmıştır.Bulgular: Meme kanseri aile öyküsü olan kadınlarda düzenli olarak mamografi çektirme oranı %38.0, olmayanlarda ise %15.30'dur. Aile öyküsü olan kadınların olmayanlara göre duyarlılık, ciddiyet, sağlık motivasyonu, mamografi öz-yeterlik algısı ve meme kanseri korku puan ortalaması daha yüksek, mamografi engel algısı puan ortalaması daha düşük bulunmuştur. Aile öyküsü olan kadınların mamografi çektirmesini bekar olmak (OR: 3.15), meme sağlığı probleminin olması (OR: 0.14), duyarlılık algısının yükselmesi (OR: 1.24) arttırmış ve mamografi engel algısının yükselmesi (OR: 0.85) azaltmıştır. Aile öyküsü olmayan kadınların mamografi çektirmesini meme sağlığı probleminin olması (OR: 0.21), düzenli Kendi Kendine Meme Muayenesi yapma (OR: 0.21) ve duyarlılık algısının yükselmesi (OR: 1.19) arttırmıştır.Sonuç: Aile öyküsü olan kadınların olmayanlara göre mamografi davranışının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Aile öyküsü olanlar kadınlarda duyarlılık ve mamografi engel algısının, mamografi yaptırmada belirleyici olması nedeniyle yapılan girişimlerde meme kanseri riski hakkında vurgulamaların arttırılması ve mamografi davranışına engel olan faktörlerin azaltılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: Meme kanseri aile öyküsü, mamografi, sağlık inançları, korku

Objective: The aim of this study was to compare mammography behaviors, health beliefs and fear levels of women aged between 40-69 years who had and did not have the family history of breast cancer.Method: This is a comparative descriptive research. The first-degree female relatives (n: 350) of 220 women receiving breast cancer treatment in Akdeniz University Hospital and the women (n: 300), who applied to Antalya Culture Family Health Center No: 18 and had no breast cancer history in their first-degree relatives, were included. The data were collected using a questionnaire of descriptive characteristics, Breast Cancer Health Belief Model, Mammography Self-efficacy Scale, and Breast Cancer Fear Scale.Results: The rate of regularly having mammography was 38.0% in women with family history of breast cancer and 15.30% in women without family history of breast cancer. The women with family history had higher mean scores of susceptibility, seriousness, health motivation, mammography self-efficacy perception and breast cancer fear than women without family history; but, they had lower mean scores of mammography barrier perception. Having mammography by the women with family history was increased by being single (OR: 3.15), having a breast health problem (OR:0.14), and the increase in susceptibility perception (OR: 1.24), and decreased by the increase in mammography barrier perception (OR: 0.85). Having mammography by the women without family history was increased by having a breast health problem (OR:0.21), doing regularly the Breast Self-Examination (OR: 0.21), and the increase in susceptibility perception (OR: 1.19).Conclusion: It was determined that women with family history had a higher mammography behavior than women without family history. Since susceptibility and mammography barrier perceptions are the determinants for having mammography in women with family history, it is required to increase the emphasis on breast cancer risk in interventions, and decrease factors, which are barriers to mammography behavior. Keywords: Breast cancer family history, mammography, health beliefs, fear