Radyoterapi uygulamalarında farklı diş dolguları için farklı radyasyon enerjisine bağlı olarak doz değişiminin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Diş dolgu materyalleri bulunan baş boyun hastalarında, tedavi planlama sisteminde hesaplanan doz dağılımının değerlendirilmesi ve doğruluğunun dozimetrik sistemlerle test edilmesidir.Yöntem: Baş boyun kanseri olan hastaların radyoterapi öncesinde simülasyon amacıyla çekilen bilgisayarlı tomografi (BT) görüntülerinde ''diş dolgu materyalinden'' kaynaklanan artefaktlar hem görüntü kalitesini olumsuz etkilemekte, hem de tedavi planlama sisteminde doz hesaplamalarında kullanılan Hounsfield Unit (HU) değerlerinde belirsizliklerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çalışmamızda, farklı diş dolgu materyalleri kullanılarak oluşturulan fantomların, BT görüntüleri alınarak farklı enerjilerde tedavi planları çalışıldı. Yapılan planlar 6 MV ve 18 MV enerjiler kullanılarak artefakt düzeltmeli ve artefakt düzeltmesiz olarak ikiye ayrıldı ve bu planlarda izodoz dağılımının belirtilen parametrelere bağlı değişimi incelendi. Daha sonra, lineer hızlandırıcı cihazında oluşturulan fantomlarda, Matrixx ile iki boyutlu doz dağılımı ve iyon odası ile de nokta doz ölçümleri alındı.Bulgular: Matrixx ölçümlerinde elde edilen profiller, kullanılan materyale bağlı olarak, dozdaki değişimi, kullanılan materyalin gerçek uzunluğunu, profili yansımasını ve iki boyutlu doz yoğunluk haritası ile geri saçılma ve demetteki zayıflamayı göstermiştir. İyon odası ölçümlerinde ise noktasal olarak diş dolgu materyali kullanılarak oluşturulan fantomlarda dozdaki değişim incelendi. Bu değişim en belirgin `amalgamda` ölçülürken, daha sonra `diş` ve en az da `kompozitte` ölçüldü.Sonuç: Baş boyun hastalarında tedavi alanları içerisinde karşımıza çıkan diş dolgu materyallerinden kaynaklanan artefaktların, planlama yapılırken düzeltilmesi gerekmektedir. Planlama sisteminin özellikle yoğunluğu fazla olan materyalleri doğru algılamaması, geri saçılma ve dozdaki düşüşleri hesaplayamaması, hastaya verilen dozdaki belirsizliğin artmasına sebep olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Radyoterapi, Bilgisayarlı Tomografi, Tedavi Planlama Sistemi, Diş Dolgu Materyali

Objective: Assessment of the dose distribution calculated in the treatment planning syatem in head and neck patients with dental fiiling material and testing of the accuray with dosimetric systems.Method: In our study, phantoms created using different tooth filling materials, CT images were taken and treatment plans were applied at different energies. In computed tomography (CT) images taken during radiotherapy treatment planning of head and neck patients, it was understood that artefacts arising from the dental fill material adversely affected both image quality and uncertainties in Hounsfield Unit (HU) values required for planning. The plans were divided into two groups, artefact corrected and artefact corrected, using 6 MV and 18 MV energies, and the variation of the isodose distribution according to the parameters indicated was investigated. Then phantoms formed in the linear accelerating device were subjected to two-dimensional dose distribution with Matrixx and point dose measurements with the ion chamber. Result: The profiles obtained in the Matrixx measurements show the variation of the dose, the profile reflection of the actual length of the material used, and the back scattering and weakening of the beam by the two-dimensional dose intensity map, depending on the material used. Ion chamber measurements have also investigated the change in dose in phantoms created using tooth fill material. This change was measured in the most prominent amalgam, while the teeth and the least composite were measured.Conclusion: Artifacts arising from dental filling materials that are encountered in the treatment areas of head and neck patients need to be corrected while planning. The inability of the planning system to accurately detect materials that are particularly dense, to calculate backscatter and reductions in the dose causes uncertainty in the dose given to the patient to increase.Keywords: Radiotherapy, Computed Tomography, Treatment Planning System, Dental Filling Materials