Tip 2 diyabetli bireyler için web tabanlı eğitim programı geliştirilmesi ve programın diyabet yönetimine etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırma web tabanlı eğitim programı geliştirilmesi ve programın diyabet yönetimine etkisinin değerlendirilmesi amacıyla randomize kontrollü deneysel çalışma olarak yapılmıştır.Yöntem: Bu araştırma Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Polikliniğinde 89 tip 2 diyabet tanısı alan bireyle yapılmıştır. Web sayfası ve içeriğinin hazırlanmasında güncel liretatür, ulusal ve uluslar arası web siteleri ve uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamındaki bireyler, randomizasyonla girişim (n=44) ve kontrol (n=45) gruplarına alınmıştır. Girişim grubuna alınan bireylere üç aylık süre ile hazırlanan web sayfası, SMS, e-mail ile bilgilendirmeler yapılmıştır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Metabolik Kontrol Değişkenleri Formu, Diyabet Özbakım Aktiviteleri Anketi, Tip 2 Diyabetli Bireylerde Öz Etkililik Ölçeği, Diyabete Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Web Sitesi Analizi ve Ölçümü Envanteri kullanılmıştır. Hastalardan bilgilendirilmiş onam alınmış ve tüm veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Bulgular: Geliştirilen web sitesinin değerlendirilmesinde uzmanların puanlamaları arasındaki uyum Kendall Uyuşum Katsayısı ile değerlendirilmiş ve görüşlerin tutarlı olduğu sonucuna varılmıştır (Wa:0.387 p<0.05). DISCERN kılavuzu ile genel değerlendirme puan ortalaması 5 üzerinden 4.72±0.46 bulunmuştur. Araştırmada, girişim ve kontrol grubundaki bireylerin sosyo-demografik özellikleri ve hastalık özellikleri açısından gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı (p>0.05) ve her iki grubun homojen olduğu bulunmuştur. Web tabanlı eğitim, üç aylık dönemde girişim grubundaki bireylerin metabolik kontrol değişkenlerini, özbakım, öz etkililik, ve yaşam kalitesi puan ortalamalarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde arttırmıştır (p<0.05). Sonuç: Çalışmamızda, web sitesinde yer alan bilgilerin kaliteli, uygun ve kullanılabilir olduğu; ayrıca web tabanlı eğitimin hastaların özbakım aktivitelerine, öz etkililiklerine ve yaşam kalitelerine katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.

Objective: This research was designed as a randomized controlled study to develop a web-based training program and evaluate the program's impact on diabetes management.Method: This research was carried out on 89 patients diagnosed with type 2 diabetes in the Department of Endocrinology and Metabolic Diseases of Akdeniz University. The preparation of the web page and its content has benefited from the latest literature, national and international websites, and expert opinions. Individuals in the survey scope have been stratified random method with as intervention group (n=44) and control group (n=45). Individuals who were taken in the initiative group were informed by web page, SMS, e-mail prepared for a period of three months. Personal information forms Metabolic Control Variable Form, Diabetes Self-Care Activities Questionnaire, Self-Efficacy Scale for Type 2 Diabetic Individuals, Diabetes-Specific Quality of Life Scale and Web Site Analysis and Measurement Inventory were used as the data tools. The informed consent was obtained from the patients and all data were collected by author during face-to-face interviews.Results: As a result, the concordance of the scores of experts in the evaluation of web site was evaluated with Kendall's coefficient of concordance and it was found that evaluations were consistent (Wa:0.387 p<0.05). According to DISCERN guide, overall rating average score was found 4.72±0.46 out of 5. It was found that there was no significant difference between the study groups in terms of socio-demographic characteristics and of their illness features of both intervention and control group's (p>0.05), and both groups were noted to be homogenous. Web based training improved metabolic control variables, self efficacy, self-care and quality of life significantly over the 3-month period in the intervention group (p<0.05). Conclusion: In the study, it is concluded that the information contained on the web site is qualified, appropriate and usable; web-based training has resulted in patients contributing to self-care activities, self-efficacy and quality of life.