Adıyaman il merkezinde birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan sağlık çalışanlarının kültürel yeterlilik düzeylerinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada Adıyaman il merkezinde birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan sağlık çalışanlarının kültürel yeterlilik düzeylerinin karşılaştırılması ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi hedeflenmiştir.Yöntem: Kesitsel tipte bir çalışmadır. Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çalışan 500 hemşire ve Adıyaman İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı il merkezinde bulunan tüm birinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan 90 sağlık çalışanı araştırmanın evrenini oluşturmuştur. Çalışmada örneklem seçimi yapılmamış olup, Mart-Mayıs 2018 tarihleri arasında görev yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden ikinci basamakta 348 hemşire ve birinci basamakta 87 sağlık çalışanı örneklemi oluşturmuştur. Veriler tanımlayıcı bilgi formu, Hemşire Kültürel Yeterlilik Ölçeği Türkçe formu (HKYÖ-T) ve Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Kültürel Yeterliliği (BBSÇ-KY) formu ile toplanmıştır. Bulgular: Birinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan sağlık çalışanlarının kültürel yeterlilik puanı 66.58, ikinci basamakta 67.44'dür. Birinci basamakta sağlık çalışanlarının kültürel yeterlilik düzeyini; birinci basamakta 10 yıl altında çalışma (OR: 0.81), Türkiye dışında iş veya turistik amaçlı ziyaret yapma (OR: 0.14), sağlık hizmeti verilen alanda farklı kültürden gelen birey-ailelerle sık karşılaşma (OR: 0.14), birinci basamakta göçmen ve sığınmacılarla çalışmaktan memnun olma (OR: 0.15) ve ikinci basamakta göçmen ve sığınmacılarla çalışmaktan memnun olma kültürel yeterlilik düzeyini arttırmıştır. Sonuç: Birinci ve ikinci basamakta sağlık çalışanlarının kültürel yeterliliklerinin orta düzeyde olduğu ve her iki grubun kültürel yeterlilik düzeyleri arasında fark olmadığı bulunmuştur. Birinci basmak ve ikinci basamaksağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık profesyonellerinin kültürel yeterliliği eğitim sürecinde ve görevdeyken yapılacak eğitim programları, yapısal düzenleme ve desteklerle geliştirilmelidir. Anahtar Kelimeler: Kültürel yeterlilik, birinci basamak sağlık kurumu, ikinci basamak sağlık kurumu, hemşire.

Objective: The aim of this study was to compare the cultural competence levels of healthcare professionals working in primary and secondary healthcare institutions in the city center of Adıyaman. Method: The population of this cross-sectional study included 500 nurses in Adıyaman University Training and Research Hospital and 90 healthcare professionals in all primary healthcare institutions (PHI) affiliated with Adıyaman Provincial Directorate of Health in the city center. The sample included 87 healthcare professionals in PHI and 348 nurses in secondary healthcare institutions (SHI) who were on duty at their respective institutions between March and May 2018 and agreed to participate. Data were collected from the Descriptive Information Form, the Nurse Cultural Competence Scale-Turkish (NCCS-T) and the Primary Health Care Professionals' Cultural Competency Scale (PHCP-CCS). Results: The cultural competence score was 66.58 for the healthcare professionals in PHI and 67.44 for those in SHI. Situations like having 10 or fewer years of working experience in primary care (OR: 0.81), having travelled outside of Turkey on business or on holiday (OR: 0.14), frequently encountering clients from another culture at their work place (OR: 0.14), being satisfied with working with migrants and refugees in primary care (OR: 0.15), and being satisfied with working with migrants and refugees in SHI raised the cultural competences of the healthcare professionals in PHI. Conclusion: It was revealed that cultural competences of the healthcare professionals in both primary and secondary healthcare institutions was moderate and there was no difference between the cultural competences of both groups. Cultural competence of healthcare professionals in primary and secondary healthcare institutions should be improved during the education process and on duty through training programs, structural adjustment, and supports. Key words: Cultural competence, primary healthcare facility, secondary healthcare facility, nurse.