Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası`nın Türk idari teşkilatı içerisindeki yeri

Abstract

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 14.01.1970 tarih ve 1211 sayılı Kanun hükümleri uyarınca faaliyetlerini sürdürmektedir. Temel amacı ülkede fiyat istikrarını sağlamak olan Banka, Türk Lirası banknotları ihraç etme imtiyazına sahiptir. 1211 sayılı Kanunda, Bankanın bir anonim şirket olarak kurulduğu ve bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tabi olduğu ifade edilmektedir. Bankanın bir anonim şirket olarak kurulmuş olması özel hukuk tüzelkişiliğine haiz olması sonucunu doğurmaktadır. Ancak 1211 sayılı Kanunla Bankaya tanınmış bulunan görev ve yetkiler, Bankanın kamu hukuku tüzelkişiliğe daha yakın olduğunu ortaya koymaktadır.Kanunla kurulmuş bulunan ve bir kamu tüzelkişisi gibi yetkilerle donatılan Bankanın genel idarenin tamamen dışında değerlendirilemeyeceği açıktır. Türk İdari Teşkilatı içerisindeki klasik sınıflandırma açısından Bankanın hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.Bankanın hukuki yapısı ile ilgili temel sorun kanımızca anonim şirket statüsüdür. Bu statü bankanın özel hukuk tüzelkişisi olarak değerlendirilmesine neden olmaktadır. Anonim şirket statüsü kaldırılarak, Bankanın bir kamu kurumu ve kamu hukuku tüzelkişisi olarak tanımlanması hukuki tartışmaları sonlandıracaktır.

Central Bank of the Republic of Turkey carries out its activities in accordance with the provisions of Law No. 1211 dated 14.01.1970. The Bank has the privilege to issuing Turkish Lira banknotes, as its main objective is to achieve and maintain price stability in the country. Law No. 1211 states that the Bank is established as a joint stock company and is subject to the provisions of the private law in cases where the Law is not explicit.The establishment of the bank as a joint stock company results in the fact that it has a private law legal entity. However, the duties and authorities granted to the Bank by Law No. 1211 reveal that legal structure of the Bank is closer to the public corporate entity.It is evident that the Bank, which was established by law and equipped with authorities such as a public legal entity, cannot be considered completely outside the general administration. In terms of the classical classification within the Turkish Administrative Organization, the Bank should be considered as a local management organization in terms of service.In our opinion, the main problem with the legal structure of the Bank is the status of the joint stock company. This status causes the bank to be considered as a private law legal entity. Identifying the status of the Bank as a public institution and public corporate entity by abolishing the status of the joint stock company shall terminate the legal discussions.