Sürtünme malzemelerinin (balataların) özelliklerinin deneysel incelenmesi asbestsiz balata malzemelerinin yapımı ve uygulanması

Abstract

'ÖZET Son zamanlarda Almanya, İngiltere ve bazı ülkelerde asbestsiz ba lata malzemelerinin yapımı konusunda yoğun çalışmalar sürdürülmektedir. Asbestin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı bu tip balata kullanımının söz konusu ülkelerce de yasaklandığı bilinmektedir. Henüz, aynı konuda ülkemizde herhangi bir çalışmanın yapılmadığı dikkate alınarak asbest ihtiva etmeyen yeni balata malzemelerinin yapımı ve geliştirilmesine çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmada değişik oranlarda alçı, barit, cam elyafı, reçine ve diğer katkı maddelerine yer verilmiştir. Malzemelerin hazırlanmasında asbestli sürtünme malzemelerinin yapımında kullanılan mevcut yöntemler uygulanmıştır. Çok sayıda hazırlanan deney örnekleri üzerinde, geçerli standartlarda belirtilen fren ve debriyaj şartlarında deneyler yapılarak çeşitli basınç, hız ve sıcaklık değerlerine göre sürtünme katsayısı ve aşınma miktarları elde edilmiştir. Sürtünme ve Aşınma faktörleri göz önüne alınarak en iyi değeri veren malzemeler üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Deneyler, Greening, Krauss ve M.A.N. marka deney cihazlarında yapılarak, deney sonuçları Türk Standartlarında (TS 555 ve TS 864) verilen ; değerle karşılaştırılmıştır ve deneylerde, debriyaj 'a göre daha ağır olan fren şartları kullanılmıştır. IVDeney sonuçlarına göre, sürtünme katsayıları son kademede 0,339- 0,440 arasında kalmış, bu değerler T. S. 555 'de 0,28-0,53 olarak verilmiş tir. Aşınma miktarları 0,10-0,18 cnr/BGn değerleri arasında kalırken TS 555'in verdiği değerler 0,60-0,80 cm3/BGh 'tir. Yüzde sürtünme katsayısı dağılımı ise 14,74 - 48,54 arasında olurken yine bu değerler TS 555'de 35-50 arasında değişmektedir. Yukarıdaki özelliklere sahip yeni malzemelerden, kampana ve disk fren balataları yapılarak taşıt fren sistemlerine uyumu sağlanmıştır.

SUMMARY Nowadays, big studies on the friction materials without asbestos are being continued in Germany, England and in some ether countries. We know that friction materials with asbestos were forbidden by these countries because of its bad effect on human health. Noting that there were no studies on this subject in our country, a new friction material without asbestos was tried to be done and developed. Different proportions of plaster, baryte, glass fibres, resin and some other filling materials were put in to fom this material. In preparation, the present methods of making friction materials with asbestos were used. By experimenting on many of these new materials, in the standards given for brake and clutch materials, the constant of friction and the amount of wear in different pressures, speeds and temperatures were obtained. Studies on the selected materials, which gave the best results considering the friction and wear factors, were continued. Experiments were made on Greening, Krauss and M.A.N, instruments and the results were compared to those given by Turkish Standards Institute (TS 555 and TS 864). 'In these experiments the braking conditions which are much more heavier than clutch standards were used. According to the results, the constant of friction at utmost degree stayed between 0,339 and 0,440 which were given as 0,28-0,53, 3 and the amount of wear stayed between 0,10 and 0,18 cm / PSh which II3 given as 0,60-0,80 cm /HPh. in TS. 555. The friction constant at the surface was found to be between 14.74 and 48.54 which were also given as 35-50 in TS. 555. Disc brake pads and drum brake pads were made with the above mentioned materials and thus the conformity with the brake systems in vehicles were obtained. Ill