Hava kirleticilerin dağılımı konusunda matematiksel modelleme çalışmaları

Abstract

HAVA KİRLETİCİLERİN DAĞILIMI KONUSUNDA MATEMATİKSEL MODELLEME ÇALIŞMALARI (Yüksek Lisans Tezi) Mehtap Emri (Tanrısever) GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ OCAK 1991 OZ Gelişen teknoloji ile birlikte hava kirliliği giderek daha güncel bir sorun olup, endüstri tesislerinin de bulunduğu yerleşim yerlerinde yaşamı tehdit eder hale gelmektedir. Sorunun giderek büyümesi nedeniyle çözüm bulabil mek ve kirleticilerin çevreye etkilerini tanımlayabilmek amacıyla çeşitli dağılım modelleri geliştirilmiştir. Geliştirilen modeller yardımıyla bölgede oluşabilecek kirlilik önceden tahmin edilebilmektedir. Bu çalışmada üç farklı enerji üretim tesisinden yayılan kükürt dioksit kirliliği üzerine modelleme çalışmaları yapılmış, Gauss Dağılımı Modeli, Rollback Modeli ve Basit Alan Kaynağı Modeli denenerek karşılaştırılmıştır. Modellerin bölgelere uygun luğu önceden yapılan ölçümlerle birlikte değerlendirilerek, modeller arası ndaki ve ölçüm ile model arasındaki farklılıkların nedenleri üzerinde çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Gauss Dağılımı Modeli'nin genelde anlamlı sonuç verdiği, Rollback Modeli'nin ölçümlere bağımlı bir model olduğundan sağlıklı ölçümlerle birlikte iyi çalıştığı, Basit Alan Kaynağı Modeli'nin ise ölçüm değerleri ile arasındaki farklılıklardan dolayı bu amaç için uygun bir model olmadığı görülmüştür. -m-

MATHEMATICAL MODELING STUDIES ON DISTRIBUTION OF AIR POLLUTANTS (M. Sc. Thesis) Mehtap Emri (Tartrısever) GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY JANUARY 1991 ABSTRACT Air pollution is a problem which has been a daily concern recently and it posses a major threat for the inhabited areas where an immense industrializa tion takes placa. In order to find solutions to the problem and determine the impacts of the air pollution sources in the receiving media, several distributi on models are developed. Air pollution level of a specific area can be predic ted by means of these mathematical models. In this study, sulphur dioxide pollution emitted from three different power plants are analyzed and its pos sible impacts on the atmosphere are assesed by the use of aforementioned approach, Gaussian Type of distribution Model, Rollback Model and Simple Area Source Model are applied and the results are compared. By investiga ting the feasibility of the models to the region where the models were applied, the results are compared to the previously measured values and the differen ce between the results from model applications are evaluated. As a result it can be concluded that by using Gaussian Type of distributi on Model the results are meaningful compared to the measured values, since Rollback Model depends on the measurements with reliable measurement results it can be usable for air quality predictions and Simple Area Source Mo del is a feasible model compared to the measured values and the results of the other two models. -iv-