X-Işını floresans tekniği ile orta Anadolu linyitlerinin kantitatif analizi

Abstract

X-ISINI FLORESANS TEKNİ?İ İLE ORTA ANADOLU LİNYİTLERİNİN KANTİTATİF ANALİZİ (Yüksek Lisans Tezi) Yasemin ERDO?AN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ocak 1995 OZ Bu çalışmalarda, Orta Anadolu Linyitleri İşletmesi (OAL) 'nden temin edilen kömür örneklen içindeki düşük Z'li elementlerin analizi ve kül oranı tayini x-ışını floresans tekniği ile yapıldı. Deneylerde uyarıcı kaynak olarak Fe-55 (5,9 keV) ve Cd-109 (22.1 keV) radyoizotop kaynaklan, sayım sistemi olarak Si(Li) dedektörü bağlantılı çok kanallı analizör ve elektronik NİM modüller kullanıldı. Fiziksel metodlarla tahribatsız olarak hazırlanan numuneler homojenlik testinden geçirildikten sonra kömür numuneleri içindeki K,S,Ca, Ti ve Fe elementlerinin tayinleri standartlarla karşılaştırma metodu ile yapıldı. Yine aynı kömür numunelerinde kül miktarı x-ışını geri saçılma tekniği ile tespit edildi. Bu çalışma sırasında, klasik metodlaıın dışında, numune içindeki mineral elementi Fe, numuneden geri saçılan Compton fotonları ve kül miktarları arasında geliştirilen ampirik bir denklem kullanıldı. Hızlı, tahribatsız ve pratikte kullanım imkanı olan bu teknikle kül analizi hassas ve hatasız olarak gerçekleştirildi.

II QUANTITAVE ANALYSIS OF LIGNITE FROM CENTRAL ANATOLIA BY X-RAY FLUORESCENCE TECHNIQUE (M. Sc. Thesis) Yasemin ERDO?AN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY January 1995 ABSTRACT In proposed study, analyses of low Z elements and ash content in coal samples, obtanied from Central Anatolia lignite Establisment, were carried out by x-ray fluorescence technique. Radioisotope sources such as Fe-55(5,9 keV) and Cd-109 (22,1 keV), Si(Li) detector connected multichannel analyzer and electronic NIM modules were used as a counting system in the experiments Non-destructive sample preparation method and homogeneity test were applied to coal samples, then, K,S,Ca,Ti and Fe elemental analysis was realized by comparison with standards method. In addition, the x-ray backscattering technique was employed for the measurement of ash content in similar samples. An empirical ash expression was proved in conjunction with the iron intensity and backscattered Compton photons and ash content. It is proved that this technique is non-destructive, fast and sensitive for ash measure ments.