Bilgisayar yardımı ile dişli kutusu elemanlarının tasarımı ve güvenilirlik analizi

Abstract

BİLGİSAYAR YARDIMI İLE DİŞLİ KUTUSU ELEMANLARININ TASARIMI VE GÜVENİLİRLİK ANALİZİ (Doktora Tezi) Kerim ÇETİNKAYA GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 1995 ÖZ Bu çalışmada silindirik düz ve helisel dişlilerden oluşan bir, iki, üç ve dört kademeli dişli kutusu elemanlarının bilgisayar yardımı ile tasarımı yapılmıştır. GWBASIC Programlama dilinde hazırlanan programın, birinci kısmında dişli çarkların minimum eksenler arası uzaklıkta optimum tasarımı yapılmış ve ayrıca istatistik tasarım metodu kullanılarak da elemanların optimize edilmesine çalışılmıştır. Optimizasyon yönteminde doğrudan arama metodu kullanılmıştır. İkinci aşamada ise mil tasarımı ve rulmanlı yatak seçimi yapılmıştır. Program içerisinde tasarlanan bir milin güvenilirliği bulunabildiği gibi, emniyet faktörü gibi bir güvenilirlik değeri de seçilerek mil tasarımı yapılabilmektedir. Ayrıca dişli sisteminin sıcaklığı da hesaplanmaktadır. Yapılan uygulamada, ele alınan dişli sistemlerinin, bilgisayar yardımıyla tasarım sonuçları ile literatürde verilen sonuçlar karşılaştırılmış ve birbirlerine benzer olduğu görülmüştür. Bilgisayar programının her çeşit güç ve çevrim oranında opti mum tasarımları yapabildiği sonucuna varılmıştır. Bilim Kodu : 225.07.01 Anahtar Kelimeler: Bilgisayar Destekli Tasarım, Düz ve Helisel Dişli Çarklar, optimizasyon, Güvenilirlik, mil, Yuvarlanmalı Yataklar. Sayfa Sayısı: 179 Tez Danışmanı : Prof. Dr. Bedri TUÇ

COMPUTER AIDED DESIGN AND THE RELIABILITY ANALYSIS OF GEAR TRAINS ELEMENTS (Ph. D. Thesis) Kerim ÇETİNKAYA THE UNIVERSITY OF GAZİ THE INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February 1 995 ABSTRACT In this study, gear trains elements design, of the nonspeed change type that may be sing le or couple or three or four steps is made by computer. In the first section of the program, prepared in GWBASIC language, the optimization of gear design i s made on the basis of minimum overall centre distance and the results of the gear design is studied to optimize once more by the method of the reliability design. A direct search method is used in the optimum design procedure. In the second section of the program, the shaft design and the selection of ball bearing are made. In this program, the reliability of the designed shaft is estimated, in adition to the design of the shaft is made by selection of the reliability value the same as safety factor. Furthermore, the temperature of the gear trains is estimated too. The results of the computer aided design of gear trains elements which is given as example were compa red with the results in the literature and they were found out similar each other. It is conclu ded that various optimum design can be made for a design at every power and reduction ratio by computer program. Science Kode : 225.07.01 Key Words : Computer Aided Design, Spur and Helical Gear, Optimization, Reliability, Shaft, Ball Bearing. Page Numbers : 1 79 Adviser : Prof. Dr. Bedri TUÇ