Hicaznar (Punica granatum cv. Hicaznar) çeşidinin döllenme meyve gelişimi ve olgunlaşması üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada, Antalya koşullarında yaygın olarak yetiştirilen önemli standart nar çeşitlerimizden Hicaznar` in biyolojik, morfolojik ve fizyolojik özellikleri araştırılmıştır. Bu amaçla 1994 ve 1995 Yıllarında yapılan çalışmalar Antalya Narenciye ve Seracılık Araştırma Enstitüsü, Serik-Kayaburnu işletmesindeki nar araştırma ve uygulama bahçesinde, laboratuvar çalışmaları ise Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Fizyoloji Laboratuvarı ile aynı Üniversitenin Tıp Fakültesi Histoloji ve Patoloji ana bilim dalları laboratuvar olanaklarından yararlanılarak yürütülmüştür. Çalışmalar sırasında denemeye alınan Hicaznar çeşidinin Antalya ekolojik koşullarında gösterdiği çiçeklenme, çiçeklerin tozlanma ve sonrası döllenme durumları, meyvelerde embriyo gelişimi ile meyve tutumu ve meyvelerin gelişme` durumları incelenmiştir. Ayrıca, meyvede büyüme ve gelişme periyodu süresince meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişimler ile optimal derim zamanı arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Denemeler hem arazi hem de laboratuvar koşullarında yürütülmüştür. Arazi çalışmalarında meyve gelişimi ile embriyo gelişimini izlemek için çiçeklerde tozlama işlemleri yapılmıştır. Kastrasyon ve tozlama sonrası belirli aralıklarla alınan çiçek örnekleri arazide tesbit çözeltisinde fikse edilmiştir. Fikse edilen bu örneklerden hem ezme yöntemiyle hem de parafin yöntemiyle kesit alınarak preparatlar hazırlanmıştır. İncelenen preparatlarda, çim borularının tohum taslaklarına ulaşması için geçen süre 72 saat olarak bulunmuştur. Parafin kesit alınarak hazırlanan preparatlarda ise tozlamadan 3 gün sonra endospermin, embriyo kesesinde serbest çekirdekler halinde olduğu gözlenmiştir. 7. günde ise, embriyo gelişmesinin tamamlandığı belirlenmiştir. Çalışmalar, meyve büyüme ve gelişmesi sırasında meydana gelen bazı fiziksel ve kimyasal değişmeler ile optimal derim zamanı arasında belirgin bir ilişki olduğunu göstermiştir, özellikle, suda çözünen kuru madde ile titrasyon asitliği arasında saptanan belirgin ilişkinin narlarda optimal derim zamanının belirlenmesinde pratikte kullanılabileceği ortaya konmuştur. Ayrıca, kabuktaki kırmızı renk artışına paralel olarak dane renginin de koyulaştığı ve danelerin olgunlaştığı, suda çözünebilir toplam kuru madde miktarının arttığı ve titre edilebilirasitliğin azaldığı belirlenmiştir.Narın meyve büyümesi süresince tek sigmoid bir gelişme eğrisi elde edilmiştir. Hicaznar çeşidinde bir ağaçta açan toplam çiçeklerin %77.68-%86.42'si A tipi (verimsiz) çiçek, %13.80- 22.32'si ise B tipi (verimli) çiçektir. Bu toplam çiçeklerin meyve bağlama oranlan %7.59-% 16.07, verimli B tipi çiçeklerin meyve tutum oranı ise %44.0-71.99 olarak belirlenmiştir ANAHTAR KELİMELER: Nar (Punica granatum L), tozlanma, döllenme, polen çimlenmesi, polen tüpü gelişimi, embriyo gelişimi, meyve tutumu, meyve büyümesi ve gelişmesi.

This research was carried out to determine the biological, morphological and physiological properties of pomegranate cultivar Hicaznar which is widely grown in Antalya region. The research was carried out at Antalya Citrus and Greenhouse Crop Research Institute Serik-Kayaburnu Station, The Physiology Laboratory of the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, and Pathology and Histology Laboratories of Medicine School at Akdeniz University in Antalya between 1994-1995. Flowering, pollination, fertilization, embryo development, fruit development, fruit setting and growing characteristics of Hicaznar were studied Physical and chemical changes during fruit setting and fruit growth were also examined to determine optimal harvesting time. Experiments were made in both field and laboratory conditions. Pollinations were conducted in field conditions in order to see fruit and embryo development. After removing anthers and making pollinations, pollinated flower samples were taken at certain intervals and put into a fixative. Slides were prepared by using squashing and paraffin methods. It was observed that pollen tubes reached to ovary in 72 hours. In paraffin slides it was seen that endosperm in embryo sac was at free nuclei stage in 3 days after pollination. At the end of seventh day, embryo formation was completed. Experiments showed that there was a correlation between physical and chemical changes occured during fruit development and optimal harvesting time. Especially correlation between total soluble solid content and titratable acidity can be used in practice to determine optimal harvesting time. It was found that while red colour intensity in the skin was getting increased to became mature. In a similar way as arils got more reddish, total soluble solid content increased and titratable acidity in arils decreased. Single sigmoid curve was obtained fruit growing. In Hicaznar cultivar, 77.68% - 86.42% of total flowers in one tree were A type flowers, and 13.80%- III22.32% were B type flowers. The fruit setting of total flowers was 7.59% - 16.07% and 44.0% - 71.99% in B type flowers. KEY WORDS: Pomegranate (Punica granatum L.), flowering, fruit setting, pollination, fruit growth, pollen germination, pollen tube growth, embryo development.