İdeoloji mimarlık ilişkisi ve Türkiye`de halkevi binaları: 1932 - 1946

Abstract

Bu araştırmanın amacı, İdeoloji - Mimarlık ilişkisi çerçevesi içinde, Tek Parti döneminde kültür ve sosyal yaşam üzerinde büyük etkileri olan Halkevleri'nin Binalarını incelemektir. Bu inceleme sırasında, dönemin mimarlarının `kendiliğinden ideolojisi` dikkate alınmakta ve dönemin ideolojisinin Halkevi Binaları üzerindeki etkileri okunmaktadır. Buna göre araştırma sonucunda mimarların zihninde Halkevi binalarının halkı eğitmek için birer araç olarak görüldüğü anlaşılmıştır. Halkevi binaları, halka `yeni mimari zevk`i aşılayan, `görgüyü çoğaltan`, `yeni nesli terbiye` eden binalar olarak görülür. Halkevleri, kent içinde hükümet konaklan gibi önemli resmi yapılardan biri olarak tasarlanır. Cumhuriyet Meydanları ile birlikte ele alınır ve yeni `ulus-devleti` temsil eder. Bir imparatorluk ardından kurulan `ulus- devlete` ait işaret ve sembollerin taşıyıcısıdır. Halkevleri aynı zamanda bu yeni `ulus-devlet 'in `laik` kimliğini de simgeler. Dini mekanlara alternatif yeni bir toplanma mekanı olarak cami ya da kiliselerin yanında yer alır. Bu gün farklı kurumlara ait olan Halkevleri, cumhuriyet mimarlık tarihinin önemli bir mimari birikimini oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: İdeoloji, Kendiliğinden İdeoloji, İdeoloji ve Mimarlık, Cumhuriyet döneminde Mimar, Halkevleri, Halkevi Binaları

The aim of this study is to examine from the point of view of Ideology and architecture People's Houses which considerably influenced the cultural and social life of Turkey during the `Single Party` period. Influences of both the ideology of the period and the `spontaneous ideology` of the architects on the People's Houses are to be taken into account throughout. As a result, it is seen that architects of the period accepted People's Houses as tools to educate people. People's Houses were also endow people with `the new architectural taste`, `develop social education`, and `recüscipline the new generation`. People's Houses were designed as one of the important official buildings in the cities. They were built simultaneously with city squares during the Republican period in order also to represent the power of new nation-state. They embody all the signs and symbols of the nation-state after the collapse of an empire. People's Houses also symbolize this new nation-state's `secular` identity. As new alternative gathering places, they were built near mosques and churches. People's Houses, which belong to different institutions today, form an important assembly points in the history of Republican architecture. Key words: Ideology, Spontaneous Ideology, Ideology and Architecture, Architect of the Republican Period, People's Houses, Buildings of People's Houses