Taarruz helikopterleri ile tankların muharebe etkinliklerinin AHP ile karşılaştırılması

Abstract

TAARRUZ HELİKOPTERLERİ İLE TANKLARIN MUHAREBE ETKİNLİKLERİNİN AHP İLE KARŞILAŞTIRILMASI (Yüksek Lisans Tezi) Cemal TURGUT GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 2001 ÖZET Bu tez çalışmasında, M60 A3 modeli muharebe tankı ile AH 1W modeli taarruz helikopterinin muharebe etkinlikleri karşılaştırılarak, nispi muharebe etkinliklerini sayısal olarak tespit etme amacı güdülmüştür. Türkiye'nin koşullarında, iki farklı bölge senaryosuna göre, bu iki silahın ülke silahlı kuvvetlerine kazandırdıkları nispi muharebe gücü araştırılmıştır. Yöntem olarak, çok kriterli karar verme tekniklerinden Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) kullanılmıştır. Öncelikle karşılaştırmada kullanılacak ana ve alt kriterler tespit edilmiştir. Çalışma, bu kriterlerin birbiriyle karşılaştırılması ve silahların karşılaştırılması olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Her iki silahı da yakından tanıyan uzmanlar AHP'ne göre karşılaştırma kriterlerini ve bunların alt kriterlerini değerlendirmişlerdir. Bu değerlendirmelere göre karşılaştırma kriterlerinin ağırlıkları bulunmuştur. Daha sonra da, yine aynı uzmanlar, AH 1W taarruz helikopteri ile M60 A3 muharebe tankının her bir alt kritere göre karşılaştırmasını yapmışlardır. Bu karşılaştırmalarla silahların her bir alt kritere göre nispi üstünlük değerleri bulunmuştur. Daha sonra da AH 1W taarruz helikopterinin M60 A3 tankından nispi olarak ne kadar üstün olduğu tespit edilmiştir. Buna göre İç Anadolu Bölgesi koşullarında muharebe gücü açısından AH 1W taarruzhelikopteri M60 A3 tankından 3,5 kat; Doğu Anadolu Bölgesi koşullarında ise 6,4 kat daha üstün olduğu hesaplanmıştır. Ayrıca bu yöntemle bulunan sonuçlar Harekat Etkinliği (OLI) metoduyla karşılaştırmıştır. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 605.02.00 Helikopter, Muharebe Tankı, Analitik Hiyerarşi Prosesi, AHP 86 Doç. Dr. Çevriye GENCER

A COMPARISON OF COMBAT EFFECTIVENESS OF ATTACK HELICOPTERS AND BATTLE TANKS BY USING AHP (M. Sc. Thesis) Cemal TURGUT GAZI UNIVERSITY INSTUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 2001 ABSTRACT In this thesis, it is aimed to figure out a quantitative relative combat effectiveness value by making a comparison between combat effectiveness of the AH-1W attack helicopter and the M60 A3 battle tank. The relative combat power of two weapons mentioned above in accordance with two different region scenarios in Turkey is evaluated. Analytic Hierarchy Process (AHP) is used as a multi-criteria decisions making method. First of all, criteria and sub-criteria that are used in comparisons are assessed. This study consists of criteria-wise and weapon-wise comparisons as two stages. Experts who examine both weapons evaluated these criteria and sub-criteria according to AHP. The relative weights of criteria are calculated with respect to these evaluations. Then, the same experts compared AH 1W attack helicopters and M60 A3 tank for each sub-criterion. The relative superiority degree of weapons for each sub-criterion is determined in these comparisons. Consequently, it is evaluated how much the superiority degree of the AH-1W attack helicopter is relatively bigger than that of M60 A3 battle tank. As a result of this calculation, AH 1W attack helicopter is 3,5 times superior to M60 A3 battle tank in the conditions of the Central Anatolian Region while the superiority rate isIV 6,4 in the Eastern Anatolian Region. In addition, the results of this method are compared to Operational Lethality Index. Science Code Key Words Page Number Adviser 605.02.00 Helicopter, Battle Tank, Analytic Hierarchy Process, AHP 86 Çevriye GENCER