Compositae (asteraceae) familyasında inula türlerinin sınıflandırılmasında matematiksel metodlar çalışılarak palinolojinin uygulanması

Abstract

COMPOSITAE (ASTERACEAE) FAMİLYASINDA `INULA` TÜRLERİNİN SINIFLANDIRILMASINDA MATEMATİKSEL METODLAR ÇALIŞILARAK PALİNOLOJİNİN UYGULANMASI (Yüksek Lisans Tezi) İclâi SÜSLÜ GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Aralık 2001 ÖZET Bu çalışmada, Türkiye'de doğal olarak yayılış gösteren, Inula sarana Boiss., Inula salicina L., Inula crithmoides L., Inula britannica L., Inula anatolica Boiss., Inula heterolepis Boiss., Inula viscosa (Dittrichia viscosa), Inula helenium L. subsp. orgyolis (Boiss.) Grierson., Inula acaulis Schott & Kotschy ex. Boiss. Var. acaulis, Inula peacocltiana (Aitch & Hemsl) Korovin (Duhaldea peacockiana), Inula Candida (L.) Cass. ssp. Candida, Inula orientalis L., Inula ensifolia L., Inula oculus - christi L., Inula thapsoides (Bieb.ex. Wild.) Sprengel subsp. australis Grierson, Inula monibretiana D.C. türlerine ait taze polenlerin morfolojik özellikleri belirlenmiş, ayrıca bilgisayar teknikleri ile, belirlenen özellikler ile doğrudan mikroskobik yöntemle belirlenenler karşılaştırılmıştır. Her bir türe ait polenlerin doğrudan mikroskopla boyutları ölçülmüş ve mikrofotoğrafları çekilerek, ölçümler bilgisayar ortamına aktarılarak bilgisayarda değerlendirilmiştir.Bu araştırmada, ilk kez, Inula genusunun polen morfolojisiyle ilgili yapılan çalışmalar bilgisayar ortamına aktarılmış ve yine ilk kez bu araştırmada CDA (Merkezileştirilmiş Bilgi Analizi) testi kullanılmıştır. CDA testi ile yapılan karşılaştırmada, özellikle bahsedilen bu üç türe ait polen karakter değerlerinin parametrelerinin anlamlı ölçüde diğer Inula türlerinden farklı olduğu saptanmıştır. Ayrıca bilgisayar tekniği ile yapılan ölçümlerin, ortalama bağıl standart sapmalarının doğrudan mikroskopla alman ölçümlere göre, daha düşük çıktığı, bu nedenle, bilgisayar aracılığı ile yapılan ölçümlerin daha güvenilir olduğu kanısına varılmıştır. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 401.03.01 Polen, Inula, CDA,Merkezileştirilmiş Bilgi Analizi 50 Prof. Dr. Sevil PEHLİVAN

Ill APPLICATION OF PALYNOLOGY TO THE STUDY OF CLASSIFICATION FOR SOME INULA SPECIES IN FAMILY COMPOSFTAE (ASTERACEAE) BY MEANS OF MATHEMATICAL METHODS Mr. Sc Thesis İclâl SÜSLÜ GAZI UNIVERSITY INSTITUE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY December 2001 ABSTRACT In this research, the morphological features of fresh pollen grains of the some Inula species (Inula sarana Boiss., Inula salicina L., Inula crithmoides L., Inula britannica L., Inula anatolica Boiss., Inula heterolepis Boiss., Inula viscosa (L.) Aiton (Dittrichia viscosa), Inula helenium L. subsp. orgyolis (Boiss.) Grierson., Inula acaulis Schott & Kotschy ex. Boiss. Var. acaulis, Inula peacocMana (Aitch & Hemsl) Korovin (Duhaldea peacockiana), Inula Candida (L.) Cass. ssp. Candida, Inula orientalis L., Inula ensifolia L., Inula oculus - christi L., Inula thapsoides (Bieb.ex.Wild.) Sprengel subsp. australis Grierson, Inula montbretiana ( D.C.) that are spreading naturally and widely within Turkey were studied by means of computer techniques and mathematical methods. Besides, the features determined by using computer tecniques was compared with the results of direct microscopic methods. Dimensions of each pollen grains have been measured by using direct microscopic methods and their microphotographs were taken and the measurements were performed within the media of computer.IV Ih this research, for the first time, applications in connection with pollen morphology of genus Inula was performed in the media of computer and this research is the first study using CDA (Centred Data Analysis) test for this aim. In the comparasion by using CDA test, especially it was determined that the parameters of characteristic measurements of the pollen grains of mentioned species were evidently different from other Inula species. In addition, it was found that relative standard deviation of the measurements performed by means of computer technique were smaller than that taken by direct microscopical means and the measurements may be performed more easily and reliably by means of computer technique. Science code : 401.03.01 Key Words : Pollen, Inula,CDA, Centred Data Analysis Page number : 50 Adviser : Prof. Dr. Sevil PEHLİVAN