Susamda kapalı kapsüllülük mutant karakterine bağlı moleküler markerlerin belirlenmesi

Abstract

oz SUSAMDA KAPALI KAPSÜLLÜLÜK MUTANT KARAKTERİNE BAĞLI MOLEKÜLER MARKERLERİN BELİRLENMESİ Bülent UZUN Doktora Tezi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. M. İlhan ÇAĞIRGAN Ocak 2002, 95 sayfa Susamda kapalı kapsüllülük mutant karakterine bağlı markerler belirlemede AFLP ve RAPD teknikleri, bulk segregant analizi ile ortak olarak kullanılmıştır. Üçü yapay ve biri doğal olmak üzere dört ayrı mutant F2 populasyonunun hazırlandığı çalışmada, bu populasyonlara ait bireylerden elde edilen bulk DNA' lar, susamda kapalı kapsüllülük mutant karakterine bağlı markerler belirlemede kullanılmıştır. Toplam 72 farklı AFLP primer kombinasyonu ve 12 RAPD primeri, ilgili özellik bakımından farklılık bulmak üzere susam genomunu taramıştır. Sadece AFLP markerleriyle 6840 lokusun tarandığı çalışmada, iicoRI+AAG/Msel+CAT primer kombinasyonunun, kapalı kapsüllülük mutant karakteri ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Bulkları meydana getiren bireylerin DNA'larının aynı markerle analizlenmesi sonucunda, 258 bp uzunluğundaki trans markerin, susamda kapalı kapsüllülük mutant karakterine sıkıca bağlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, 5'-AGTCGTCCCC sıralamak `H5` RAPD primerinin kapalı kapsüllülük mutant karakteri ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Sunulan bu çalışmayla, AFLP analizinin uygulanması ve bağlı moleküler markerlerin belirlenmesi susam genusunda ilk defa gerçekleştirilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Susam, Sesamum indicum L., kapalı kapsüllülük, AFLP, RAPD, bulk segregant analizi, moleküler markerler JURI: Prof. Dr. M. İlhan ÇAĞIRGAN Prof. Dr. M. Emin TUGAY Prof. Dr. Metin B. YILDIRIM Doç. Dr. Hüseyin BASIM Doç. Dr. A. Naci ONUS

ABSTRACT IDENTIFICATION OF MOLECULAR MARKERS LINKED TO CLOSED CAPSULE MUTANT TRAIT IN SESAME Bülent UZUN Ph.D. Thesis in Field Crops Supervisor: Prof. M. İlhan ÇA?IRGAN January 2002, 95 pages AFLP and RAPD techniques with bulked segregant analysis were used to identify molecular markers linked to closed capsule mutant trait in sesame. Four mutant F2 populations consisting of three induced- and one natural-mutant were developed for the research. Bulk DNA samples made from the individuals belonging to the populations were used to identify molecular markers linked to closed capsule mutant trait in sesame. A total of 72 different primer combinations and 12 RAPD primers were screened to reveal polymorphisms for the character of interest on the genome of sesame. The study where 6840 loci screened with only AFLP markers, the association was found out between closed capsule mutant trait and iscoRI+AAG/Msel+CAT primer combination. The association was confirmed by analysing of the AFLP profile from single plants that form the bulks. As a result of the confirmation, the marker in trans sized 258 bp was closely linked to the closed capsule mutant trait. In addition, H5 RAPD primer, 5'- AGTCGTCCCC, was also found to be in relation to the character of the interest. With the present study, the use of AFLP and the identification of the linked marker in sesame crop were reported here for the first time. KEY WORDS: Sesame, Sesamum indicum L., closed capsule, AFLP, RAPD, bulked segregant analysis, molecular markers COMMITTEE: Prof. M. İlhan ÇA?IRGAN Prof. M. Emin TUGAY Prof. Metin B. YILDIRIM Assoc. Prof. Hüseyin BASIM Assoc. Prof. A. Naci ONUS