Bor minerallerinin çevreye etkisi, Bandırma Borik Asit Üretim Tesisi örneği

Abstract

BOR MİNERALLERİNİN ÇEVREYE ETKİSİ BANDIRMA BORİK ASİT ÜRETİM TESİSİ ÖRNEĞİ (Yüksek Lisans Tezi) N. Gülsen (SANVER) ŞAHİN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Haziran 2002 ÖZET Bor mineralleri cam sanayiinden gübre sanayiine, havacılık ye uzay endüstrisinden nükleer uygulamalara kadar çok geniş ve birbirine rakip olabilecek alanlarda hammadde olarak kullanılmaktadır. Bor minerallerinin geniş kullanım alanları olmasının yanı sıra, stratejik önemi de vardır ve Türkiye, Dünya bor rezervinin yarısından fazlasını elinde bulundurmaktadır. Bu çalışmada, bor minerallerinin insan, hayvan ve bitkiler üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Çeşitli ortamlarda borun ne ölçüde bulunması gerektiği belirtilmiştir. Bandırma Boraks ve Asit fabrikaları İşletmesi örneklendirilmiş olup tesis, hava, su ve toprak kirliliği açısından değerlendirilmiştir. Büyük oranda jips olmak üzere, borlu mineral atıkları, demir,silisyum, lityum ve arsenik minerallerini de içeren fabrika atıkları, hem Ağıldere Atık Barajının geçirimli olmasından dolayı hem de baraj yüzey suyunun bir kısmının tesise geri beslenemeyip denize verilmesinden dolayı Marmara Denizi' nde çevre kirliliğine yol açmaktadır. Bu durum karşısında alınması gerekli en etkili tedbir geçirimsiz ve atık kapasitesine uygun yeni bir baraj yapılmasıdır. Kısa vadede alınması gereken önlem ise borlu atık suları sulama suyu kalitesine getirecek uygun bir borlu atık su arıtma yönteminin kullanılmasıdır. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Bor, bor ürünleri, hammadde, çevre kirliliği Sayfa Adedi : 68 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Süleyman PAMPAL

11 ENVIRONMENTAL EFFECTS OF BORON MINERALS, BANDIRMA BORIC ACID PLANT (M. Sc Thesis) N. Gülsen (SANVER) ŞAHİN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY June 2002 ABSTRACT Boron minerals are used as a raw material in large and competitive areas such as glass industry, fertilizer industry, aviation and space industry and nuclear applications, and it has a strategic importance as well. Besides, Turkey has more than half of total World's reserves. In this study the effects of boron on humans, animals and plants have been researched. Environmental levels of boron have been explained. Bandırma Borax and Acid Works was given as an example and the environmental effects of the facility have been evaluated in terms of air, water and soil pollution. Wastes of the facility which includes different boron minerals, iron, silicon, lithum, arsenic and gypsum leads to marine pollution in Marmara Sea since either Ağddere Waste Dam is permeable or the surface water which can not be fed to the facility is delivered to the sea. To overcome this problem is to install a new waste dam which is impermeable and having the capacity of the whole waste. The precaution which has to be held in short term is to start utilizing a suitable waste water refinement method which yield water having irrigation water quality from waste water. Science Code : Key Words : Boron, boron products, raw materials, environmental pollution Page Number: 68 Adviser : Prof, Dr. Süleyman PAMPAL