Türkiye`de bilgi toplumuna geçişte bir planlama modeli önerisi; E-devletten E-planlamaya geçiş

Abstract

TÜRKİYE'DE BİLGİ TOPLUMUNA GEÇİŞTE BİR PLANLAMA MODELİ ÖNERİSİ; E-DEVLETTEN E-PLAN LAMAYA GEÇİŞ (Doktora Tezi) Semih Halil EMÜR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ekim 2003 ÖZET Teknolojinin toplumsal yaşayış ve iş hayatındaki işlevi ve önemi artarken, bilginin kullanımına yönelik olarak, çeşitli alan ve disiplinlerde insan yaşamını şekillendiren gelişmeler sağlanmaktadır. Teknoloji, bilgi akımları (flows) ve bilgi üretimi ile şekillenen ve bilgi toplumu olarak adlandırılan bu gelişim, iş hayatından evdeki yaşama, kültürel alışkanlıklardan mekansal organizasyonlara kadar geniş alanları etkisi altına almaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişimine paralel olarak bilgi kaynakları, bilgi şekilleri, bilgi toplama ve dağıtma yöntemlerindeki ilerleme ve açılımlar, bilgi toplumunun temel taşı olan bilginin, toplumu oluşturan bireyle özdeşleşmesini sağlamıştır. Bilgiye bağımlı üretim ve ticari faaliyetlerin gelişimi, bireyin önemini daha da arttırmış ve müşteri odaklı ticari faaliyetlerden, vatandaş odaklı devlet faaliyetlerine (e-devlet) geçişi hızlandırmıştır. E-devlet, demokratik ve etkin hizmet anlayışını içeren teknolojik bir platformdur. Geleneksel devletin yapısal değişimini içeren ve internet üzerine temellendirilen elektronik devlet işleri, beraberinde devlet ile vatandaş arasındaki etkileşimi ve hızlı iletişimi, demokratik uygulama platformlarını ve erişime bağlı ifade özgürlüğünü sağlayarak bireylere kadar inen iletişim imkanlarını geliştirmektedir. Bireye erişim ve etkileşim imkanları, iletişimsel akılcılığın planlama üzerindeki etkinliğinin artmasını11 sağlayarak, etkileşimli ve katılımcı planlamanın, e-devlet altyapısının sağladığı erişim ve etkileşim ile işlerliğini arttırmaktadır. E-devlet ile ağ yapısına sahip organize toplum arasındaki etkileşimin üzerine kurgulanan e-planlama, etkileşime bağlı müzakere süreci ile şekillenmektedir. Elektronik `e` eki ile tanımlanan e-planlama, teknoloji kullanımı yardımıyla bilgi paylaşımını esas alan, etkileşimi demokratik uygulamalarla birleştiren ve planlama ile katılımın beraber tanımlandığı bir süreci ve araçları ifade etmektedir. Bu çalışmada bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişimi ile başlayan sürecin sonunda iletişimsel planlama kuramına bağlı olarak gelişen etkileşimli ve katılımcı planlama süreci ve araçları, Türkiye'deki planlama sürecindeki değişimlerin irdelenmesi yardımıyla tanımlanmıştır. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 805 E-Avrupa, E-Devlet, Bilgi Toplumu, Planlama, Akılcılık, İletişimsel Akılcılık, İletişim, Etkileşim, E- Planlama 119 Prof. Dr. Orhan KUNTAY

Ill A NEW PROPOSAL OF PLANNING MODEL TOWARDS TO INFORMATION SOCIETY; FROM E-GOVERNMENT TO E-PLANNING IN TURKEY (Ph. D. Thesis) Semih Halil EMÜR GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY October 2003 ABSTRACT While technology gets an increasingly large role and importance in our lives, many developments which affect and reshape the surrounding environment are observed in different fields and disciplines. The development which is called as `information society` is reshaped with the technology, data flows, data production and this development affects different areas of life ranging from work to home, cultural habits to spatial organization. Parallel to development in information and communication technologies, the improvements in data source, data types, data collection and data transfer make individuals closer to information. The development of information based production and commercial activities increase the importance of individuals and in this way, speed up the transition from the client oriented commercial activities to citizen oriented governmental (e-government) activities. E- government is a platform which introduces a democratic view and effectiveness in the services. E-government activities, based on the internet and including the structural transition of traditional government, provide a close interaction between government and citizens, fast communication, democratic implementation platforms,IV freedom of expression in terms of access and by this way improve the communication facilities of individuals. The access to individuals and the rise of interaction opportunities increase the impact of communicative rationalism on planning and consequently enhance the efficiency of interactive and participative planning. E-planning which is based on the interaction between e-government and society (organized regarding internet infrastructure) is shaped by the consultation process dependent on cross interaction. E-planning, defined with electronic `e` addition, expresses the processes and tools that depend on the sharing of data with the help of technology, that combine the interaction and democratic practices and that connect planning and participation. The development of information and communication technologies makes the communicative planning more effective. In this study, communicative and participative planning process and tools are defined by means of investigating the changes in the planning process in Turkey. Science Code Key Words Page Number Adviser 805 E-Europe, E-Government, Information Society, Planning, Rationalization, Communicative Rationalization, Communication, Interaction, E- Planning 119 Prof. Dr. Orhan KUNTAY