Pulsarların uzaklıklarının belirlenmesi, istatistiği ve ışınım gücü fonksiyonlarının kurularak incelenmesi

Abstract

ÖZET PULSARLARIN UZAKLIKLARININ BELİRLENMESİ, İSTATİSTİĞİ VE IŞINIM GÜCÜ FONKSİYONLARININ KURULARAK İNCELENMESİ Safiye ÖZKAN Yüksek Lisans Tezi, Fizik Anabilim Dalı, Danışman: Prof. Dr. Önal ERGENEKON Haziran 2004, 72 sayfa Bu çalışmada, 1328 tane pulsarın, gözlemsel verileri toplanarak uzaklıkları ve diğer parametreleri hesaplanmıştır. Pulsarların uzaklıklarım belirlemek için, onların tüm gözlemsel verilerinin ve Galakside yıldız oluşum bölgelerinin incelenmesi gerekir. Pulsarlar, 7-8 Mo' den daha fazla kütlesi olan yıldızların evrimi sonucu oluşurlar. Bu nedenle de, büyük kütleli B ve O yıldızlarının Galaksideki doğuş yerleri incelenmiştir. Pulsarlar doğduğu zaman Supernova kalıntıları da oluştuğu için, Supernova kalıntıları ile çok genç pulsarların bağlantısı incelenmiştir. Aynı zamanda, pulsarların diğer uzaklıkları bilinen nesnelerle bağlantısı incelenmiştir. Böylece uzaklıkları bağımsız olarak ve daha iyi bilinen pulsarlar, kalibratör olarak kullanılmak için seçilmişlerdir. Pulsarların uzaklıklarım belirlemek için onların dispersiyon ölçüsü kullanılmaktadır. Dispersiyon ölçüsü ise, Galakside elektron yoğunluğunun dağılımına bağlıdır. Bu nedenle de, Galakside elektron dağılımım belirleyen nesneler ile Galaksideki elektron dağılımı incelenmiştir. Pulsarların uzaklıklarını belirlemek için bazı kriterler kabul edilerek, bu kriterlerin ne kadar önemli olduğu gösterilmiştir. Bu pulsarların gözlemsel verileri ve belirlenmiş uzaklıkları kullanılarak ışınım güçleri, karakteristik yaşlan ve magnetik alan şiddetleri hesaplanmıştır. Pulsarların galaksideki dağılımı ile bunların 400MHz ve 1400MHz' deki ışınım güçlerinin dağılımı verilmiştir. Ayrıca, radyo pulsarlarla bağlı olan fiziksel süreçler ayrıntılı şekilde incelenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Pulsar, nötron yıldızlan, elektron dağılımı, yıldız kollapsı JÜRİ: Prof. Dr. Önal ERGENEKON (Danışman) Prof. Dr. Nuri ÜNAL Prof. Dr. Veli KURT

ABSTRACT DETERMINATION OF DISTANCES OF PULSARS, THEIR STATISTICS AND CONSTRUCTION OF THE LUMINOSITY FUNCTION AND ITS ANALYSIS Safiye ÖZKAN M.Sc. in Physics Adviser: Prof. Dr. Önal ERGENEKON June 2004, 72 pages In this work observational data of 1328 radio pulsars have been put together and using these data their distances and some other parameters have been calculated. In order to determine distances of pulsars it is necessary to examine their observational data and ajso the star formation regions in the Galaxy. Pulsars are born at the end of evolution of stars which have masses greater than 7-8 M0. Because of this the birth sites of O and B type stars in the Galaxy have been examined. When pulsars are born supernova remnants are also formed that the connections between supernova remnants and very young pulsars have also been examined. Relations between pulsars and some other objects with known distances have also been investigated in this thesis. So that, the pulsars for which the independent distances are veil known have been chosen as calibrators. In order to find distances of pulsars the so called 'dispersion measure' is used which is related to the distribution of the number density of electrons in the Galaxy. So, the sources which influence the electron distribution and also the electron distribution itself in the Galaxy have been examined in this work. Some criteria have been assumed to determine distances of pulsars and the importance of these criteria has been shown. Using the observational data and the adopted distances of pulsars their luminosity, characteristic ages and magnetic field intensity have been calculated. Distribution of the pulsars in the Galaxy together with the distribution of their luminosity values at 400 MHz and 1400 MHz have also been represented. Also the physical processes related to radio pulsars have been examined in detail. KEY WORDS: Pulsar, neutron star, electron distribution, stellar collapse COMMITTEE: Prof. Dr. Önal ERGENEKON (Adviser) Prof. Dr. Nuri ÜNAL Prof. Dr. Veli KURT