Ürün geri kazanımı için çok amaçlı lojistik şebeke modeli ve bir uygulama

Abstract

Özellikle son 10 yıl içinde, Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY), Lojistik Yönetimi (LY) ve Ürün Geri Kazanımı (ÜGK) için Lojistik Şebeke Tasarımı (LŞT), artan bir ilgi kazanmıştır. ÜGK için LŞT, stratejik seviyede bir planlama konusu olup, sistemin performansı ve dolayısıyla işletmenin kârlılığı ve sürdürülebilirliği ile çok yakından ilgilidir.Literatürde, ÜGK için, bulanık ortamda çok amaçlı ve gerçek uygulama temelli LŞT'da eksiklik görülmüştür. Bu eksikliği gidermek ve ÜGK için LŞT'da, değer katan, ekonomik bir faydaya dönüşecek ve insan hayatını kolaylaştıracak bir çalışma yapmak, bu tezin özgünlüğü, temel katkıları ve amaçlarıdır. Türkiye'de Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman (AEEE) LŞT için henüz olmayan bir sistem önerilmiş ve sistemin matematiksel formülasyonu, deterministik/bulanık, doğrusal, kapasiteli, çok ürünlü, çok amaçlı, karışık tamsayılı, yer seçimi-atama/LŞT modeli olarak kurulmuştur. Ankara'nın bütün ilçeleri hem müşteri bölgesi, hem de toplama ve işleme tesisleri için aday yerleşim yerleri olarak alınmıştır. Toplama ve işleme tesislerinin nereye, hangi kapasite seviyelerinde ve sayıda kurulacağının belirlenmesi ile müşteriler-toplama tesisleri, toplama tesisleri?işleme tesisleri, işleme tesisleri-imha/rafineri tesisleri arasındaki akış değerleri atamaları, karar değişkenleri olarak dikkate alınmıştır. Stratejik planlama amacıyla geliştirilen Model, gerçek bir uygulama ile, GAMS 22.1 ticari yazılımı ve CPLEX 8.1 çözücüsü kullanılarak çözülmüştür. Modelin hassasiyetini test etmek ve çözüm sonuçlarını karşılaştırmak amacıyla, farklı parametre değerleriyle, deterministik ve bulanık ortamda çok amaçlı karar verme yaklaşımları kullanılarak 700'den fazla çözüm yapılmış, etkin ve esnek karar verme için stratejik öneriler sunulmuştur. Modeldeki değişkenlerin etkisi ve ilişkisini araştırmak için, SPSS 17.0 for Windows'da, bağımsız; tek yönlü ANOVA, iki yönlü MANOVA ve Regresyon Analizleri yapılmıştır. Son olarak, potansiyel / yeni araştırma fırsatları vurgulanmıştır.

Especially within the last decade, Supply Chain Management (SCM), Logistics Management (LM) and Logiştics Network Design (LND) for Product Recovery (PR), have received an increasing attention. LND for PR, is a strategical level planning topic, and related closely with the performance of the system and profitability and sustainability of the business.It has been found a gap in the literature regarding a real application based on LND for PR with multiple objective in uncertain environment. The originality and main contribution and objective of this thesis are the mentioned gap and to realize a value added study on LND for PR which will turn into economical utility and facilatate the human life. A system for LND for Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE), which does not exist yet in Turkey, has been suggested, and its mathematical formulation has been built as deterministic/fuzzy, linear, capacitated, multi-product, multi-objective, mixed integer, location-allocation/LND model. All the districs of Ankara province are taken as customer zones and candidate sites for locating of the collection and treatment facilities. Determining the optimum location, capacity levels and numbers of the facilities to be opened, and allocation of flow levels between/among the customers-collection facilities, collection-treatment and treatment-refining/disposal facilities are considered as decision variables. The Model developed for strategical planning has been solved with a real application using GAMS 22.1 commercial software and CPLEX 8.1 solver. In order to test sensitivity and compare solution results of the Models, over 700 solutions with different parameter values have been done using multiple objective approaches in deterministic and fuzzy environment, and strategic suggestions for efficient and flexible decision making have been presented. For searching the impact and relationship of the variables in the model, independent; one way ANOVA, two way MANOVA and Regression Analysis were implemented using SPSS 17.0 for Windows. Finally, potential and/or new research opportunities are emphasized.