2-boyutlu rezistivite yöntemi kullanılarak karstik aktivite belirlenmesi

Abstract

Aşınmaya karşı direnç gösteremeyen ve kolay eriyebilen kayalardan oluşan bölgeler karstik araziler olarak tanımlanmakta ve yüzey çöküntüleri veya kayaçların içerdikleri küçük ya da büyük ölçekli erime boşlukları ile karakterize edilmektedirler. Bu boşlukların oluşumu ve genişlemesi, yapılaşma ve altyapı çalışmaları açısından büyük tehlike oluşturmakta, bu sebeple, karstik boşlukların yerlerinin ve boyutlarının belirlenmesinin ülkemiz açısından önemli bir konu olduğu düşünülmektedir.Jeofiziksel çalışmalar, günümüzde jeolojik yapıların sınırlarını belirlemede büyük kolaylık sağlamaktadırlar. Yüzey jeofiziği yöntemleri yakın yüzey profilini ve zemin özelliklerini belirlemek için başarıyla uygulanabilmektedir. Yeraltı yakın yüzey profilini belirlemek için uygun olan ve yaygın olarak kullanılan tekniklerden en önemlisi elektrik özdirenç yöntemidir. Elektrik özdirenç yöntemi ile yakın yüzey profilleri kolaylıkla elde edilebilmekte, çatlaklı, boşluklu bölgeler ve bozunmuş bölgeler kolaylıkla tespit edilebilmektedir.Bu tez kapsamında Akdeniz Üniversitesi kampüs alanında ve Antalya'nın Kepez ilçesinde yer alan Masa Dağı bölgesinde uygulanan 2-boyutlu elektrik özdirenç ölçümleri ile zeminlerin yakın yüzey profilleri belirlenmiştir. Akdeniz Üniversitesi kampüs alanı örtülü bir yüzeye sahip olduğundan burada yapılan ölçümler, sismik yöntemler ve düşey elektrik sondajı verileri ile karşılaştırılmıştır. Bölgede beş farklı noktada ölçüm gerçekleştirilmiştir. Masa Dağı bölgesi ise topoğrafik enine kesiti açık olarak görülen bir alan olduğundan bölgede yapılan ölçümler sadece düşey elektrik sondajı verileri ile karşılaştırılmış, aynı zamanda elektrik özdirenç kesitleri arazi görünümü ile çakıştırılabilmiştir. Masa Dağı bölgesinde iki bölgede ölçüm gerçekleştirilmiş ve elde edilen elektrik özdirenç değerleri ile yeraltı boşluğunun varlığı tespit edilebilmiştir.Anahtar Kelimeler: İki boyutlu elektrik özdirenç yöntemi, Düşey elektrik sondajı, Sismik kırılma yöntemi, Karstik arazi

The region which is consisting of rocks which could not resist to abrasion and easily soluble is defined as karstic terrain, and it is characterized by surface collapse and small or large sized dissolution voids on rock surface. Formation and enlargement of those voids may cause dangerous situation during construction and infrastructure work. Therefore, it is important to determine the location and dimension of karstic features. Geophysical investigations are important in determining the geometries of geological subsurface structures. In order to determine near surface profile and characteristic of soil, surface geophysical methods are successfully applied. Electrical resistivity is the most important methods among the convenient and commonly used methods to determine near subsurface profile. Using this method, near surface profile cavernous and weathered zones can be determined easily.Within the scope of this thesis, near surface profiles were determined by utilizing 2D Electrical Resistivity Imaging (ERI) at Akdeniz University campus and Masa Dağı region. Since the ground surface is covered by soil, the results obtained from 2D Electrical Resistivity analyses at Akdeniz University campus compared with seismic analyses and VES analyses. The analyses were applied in five different locations in the campus. Around Masa Dağı location, since topographic cross-section of the region is clearly seen, 2D Electrical Resistivity results were compared only with VES. Masa Dağı analyses were applied in two different locations and presences of subsurface cavities were determined using resistivity values.Keywords: 2D electricity resistivity, Vertical electrical sounding, Seismic method, Karstic terrain