Eğrigöz granitinin yerleşimini denetleyen makaslama kuşaklarının petrofabrik analizi ve dokusal özellikleri

Abstract

Metamorfik çekirdek kompleksine bağlı genişleme ile eş yaşlı granitoyidlerin genellikle sıyrılma fayının altındaki taban bloğundaki kayaçlara diyapir şeklinde yerleştiği düşünülür. Bugüne kadar sıyrılma fayı oluşumu sırasındaki yüksek açılı makaslama zonlarının rolü ve bunlara sokulum yapan granitoyidlerle ilişkisi tam olarak anlaşılamamıştır. Menderes Masifi'nin kuzey kenarı boyunca yüzeyleyen bir dizi granitoyidin konumsal ve zamansal olarak genişlemeli makaslama zonları ve düşük açılı normal faylarla ilişkili olduğu düşünülmüş, ancak granitoyidlerin yerleşim şekli ve yükselimine makaslama zonunun etkisi tam olarak açıklanamamıştır. Bu sebeple, bu çalışmada genişleme rejimi içerisindeki yerleşme ve yükselme sürecini daha iyi anlayabilmek için Erken Miyosen yaşlı Eğrigöz graniti ile dokanaklarında oluşan fayların kinematik analizi yapılmıştır. Eğrigöz graniti yaklaşık 10 km derinliğe yerleşen sığ yerleşimli ve kenar zonları boyunca lökogranitlerle çevrili çoğunlukla tanesel yer yer porfiritik doku gösteren bir granit olarak karakterize edilir. Eğrigöz granitinin kuzey kenarı, yaklaşık 20 km uzunluğundaki KD doğrultulu doğrultu atımlı makaslama zonu ile sınırlanmaktadır. Bu zon serisit ve kuvars minerallerince zengin ve ultramilonitleri kesen faylardan oluşmaktadır. Fay zonundaki mikroyapısal çalışmalar, asimetrik kuvars porfiroklastları ve rekristalize kuvars şeritleri ile belirlenen sol yönlü bir hareketi işaret etmektedir. Granitin skarn içeren doğu dokanağı KB ve KD doğrultulu normal ve oblik atımlı faylar ile sınırlanır. Bu da fayların granit sokulumu ile eş zamanlı olarak gerçekleştiğini gösterir. Batı dokanağında ise granit metamorfik temel kayaları kesmekte, ancak önemli bir deformasyon izi gözlenmemektedir. Fayların kinematik analizleri bölgesel tektonik yapısı ile uyumlu olarak KD-GB doğrultulu genişleme ve buna eşlik eden KB doğrultulu sıkışma rejimlerinin varlığını göstermektedir. Metamorfik temel kayaların içinde belirlenen KD doğrultulu bir dizi kıvrım ekseni de sıkışma kuvvetlerinin varlığını desteklemektedir. Eğrigöz granitinin yükseliminin, daha önce önerilen düşük açılı sıyrılma fayından ziyade yüksek açılı makaslama zonuna eşlik eden erozyon sırası veya sonrasında gelişen süreçlerle ilişkili olduğu görülmektedir.

Syn-extensional granitoids associated with metamorphic core complexes (MCC) are commonly considered to have been emplaced as diapirs into the footwall rocks beneath the detachment faults. However, role of high-angle shear zones during detachment faulting and their relationship with intruding granitoids were poorly understood. A series of granitoid exposures occur along the northern rim of the Menderes Massif which are spatially and temporally associated with extensional shear zones and low-angle normal faults. However, emplacement mode of granitoids and contribution of shear zones to their uplift history are not fully constrained. Therefore, we provide kinematic analysis of faults at the contact of the Early Miocene Eğrigöz granite in order to better understand the emplacement and uplift history in an extensional setting. The Eğrigöz granite is a shallow seated body, emplaced at depth of about 10 km and characterized by holocrystalline to porphyritic granites locally surrounded by leucogranites along the marginal parts. Northern margin of the Eğrigöz granite is bordered by at least 20 km long, NE-trending strike-slip shear zone, consisting of sericite- and quartz-rich ultramylonites overprinted by brittle faults. Microstructural studies on the fault rocks indicate a sinistral displacement defined by asymmetrical quartz porphyroclasts and recrystallized quartz ribbons. Eastern contact of the granite body was delineated by a series of NW-and NE-trending normal and oblique-slip faults restricted to the skarniferous contact zone, suggesting their synchronous development with the intrusive events. Western contact is intrusive into the basement metamorphic rocks without significant deformation. Kinematic analysis of faults suggests a dominant NE-SW-directed extension coupled with NW-directed compression, which is consistent with regional tectonic configuration. A series of NE-trending fold axes within the basement metamorphic units also confirm the presence of compressional forces. Uplift of the Eğrigöz granite appears to have been mainly accommodated by high-angle shear zones coupled with minor erosional processes rather than low-angle detachment faulting as previously suggested.