Ulusal müzik eğitiminde halk müziğinin yeri: Türkiye-Azerbaycan örneği

Abstract

Bu araştırma ulusal müzik eğitimi modeli anlayışının temel dinamikleri olan genel ve mesleki müzik eğitimi ile bu dinamiklerin işleyiş ve içeriklerindeki yeri ve önemiyle modeli temellendiren halk müziğinin ilişkisini tespit etmek ve bu doğrultuda Azerbaycan ve Türkiye'deki modellerin oluşum süreçlerini analiz ederek karşılaştırmak amacıyla yapılmıştır.Araştırma, mevcut durumun belirlenmesine yönelik betimsel bir araştırma olmakla birlikte; kaynak tarama, doküman inceleme-karşılaştırma ve kısmen de görüşme yöntemlerinin kullanıldığı nitel bir model içermektedir. Karşılaştırma bölümlerinde nicel verilerden de yararlanılmıştır. İki ülkenin ulusal müzik eğitimi modeli gelişim süreçleri tarihsel kaynak tarama yöntemiyle betimlendikten sonra ilköğretim müzik eğitimi ders kitaplarının içerikleri, ortaöğretim mesleki müzik eğitimi kurumu programları, mesleki müzik eğitim sistemlerinin yapısı, müzik öğretmeni yetiştiren kurumların programları ve halk müziği ve çalgılarına yönelik metodolojik, akademik yaklaşımlar ve bestecilik çalışmaları karşılaştırılmıştır.Araştırma, çalışma evreni ulusal müzik eğitimi modeli kavramıyla ilgili yerli ve yabancı veri tabanlarından ulaşılabilen tez, makale ve dokümanlardan; Azerbaycan ve Türkiye'de; ulusal müzik eğitimi modelinin oluşum-gelişim süreçlerine ait ulaşılabilen basılı, yazılı, elektronik kaynaklar ve kısmen görüşme verileri ile iki ülkedeki ulusal müzik eğitimi modeline kaynak teşkil ettiği düşünülen 2010/2011 ders yılına ait resmî onaylı ilköğretim müzik ders kitaplarından, ortaöğretim düzeyindeki mesleki müzik eğitimi kurumlarının program ve müfredatlarından, müzik öğretmeni yetiştirme program ve müfredatlarından, ayrıca da halk müziği çalgılarına yönelik yazılmış metotlar, akademik çalışmalar ve bestelenmiş-çalınmış büyük hacimli eserlerden oluşmaktadır.Araştırma sonucunda bütün dünyada ulusal müzik eğitimi modellerinin halk müziğini temel aldığı, ilköğretim genel müzik eğitiminin ve onu yürüten müzik öğretmeninin modelin temel çekirdeklerini oluşturduğu bunun dışında halk müziği ve çalgılarına verilen değerin ve gösterilen önemin sistemi sağlıklı sonuçlara taşıyan diğer bir etken olduğu görülmüştür. Bu anlayışla iki ülke arasında yapılan karşılaştırmada;1.Azerbaycan'da ilköğretim müzik ders kitaplarında halk müziği ezgileri ve halk müziği karakteristiklerini taşıyan okul şarkılarına ülkemize göre daha fazla yer verildiği,2.Azerbaycan'da ülke genelinde yaygın ilköğretim mesleki müzik eğitimi kurumları bulunduğu ve bu kurumların klasik Batı müziği ile birlikte halk müziği eğitimi de verdikleri,3.Ortaöğretim düzeyinde mesleki müzik eğitimi kurumlarının programları ülkemizle karşılaştırıldığında Azerbaycan'da uygulanan programın dört farklı alanda uzmanlaşmaya dönük olduğu, çalgı eğitimi ve halk müziği içerikli derslere daha fazla zaman ayrıldığı, seçmeli derslerin daha yoğun ve seçenekli olarak kullanıldığı ve pedagojik içerikli derslerin de programda yer aldığı,4.Müzik öğretmeni yetiştiren programlar karşılaştırıldığında Azerbaycan'la Türkiye arasında işitme, armoni ve müzik öğretim yöntemleri içerikli derslerin ağırlığında önemli bir fark olmadığı ancak Azerbaycan'da halk müziği, müzik tarihi, koro, ses, şeflik, eğitim müziği dağarı ve çalgı eğitimi içerikli derslere ülkemize nazaran oldukça fazla zaman ayrıldığı ve seçmeli derslerdeki esnek ve çeşitliliğinin daha belirgin olduğu,5.Halk müziği ve çalgılarına yönelik metodolojik ve akademik çalışmalar ile bestecilik faaliyetlerinin Azerbaycan'da ülkemize nazaran çok daha önce başladığı, ancak bu alanlarda ülkemizde özellikle son yirmi yılda yapılan çalışmalarda nitelik ve nicelik açısından hızlı ve olumlu yönde gelişmeler olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Müzik Eğitimi, Ulusal Müzik Eğitimi Modeli, Halk Müziği, Halk Müziği Çalgıları

This study was carried out in order to determine the relationship between general and vocational music education, which are basic dynamics of a national music education model, and the place and importance of these dynamics in their function and content and folk music, which forms the basis of the model. It further aims to analyze and compare the formative processes of the models in Turkey and Azerbaijan.Although the present study is a descriptive research aimed at determining the current situation, it also involves a qualitative model in which methods of review of literature, examination and comparison of documents, and in part interview were used. Qualitative data were also used in sections where comparisons were made. After the developmental processes of the national music education of these two countries were described using the historical literature review, the contents of primary education music teaching textbooks, programs of secondary education vocational music education institution, nature of vocational music education systems, programs of institutions that raise music teachers, methodological and academic approaches to folk music and its instruments and works of composition were compared.The research population consists of theses, articles and documents that were available in local and foreign databases related to the concept of national music education model; printed, written and electronic resources and in part interview data in Turkey and Azerbaijan concerning the formative and developmental processes of the national education model; officially approved primary education music textbooks belonging to the educational year of 2010-2011, which are thought to form the basis of national music education models in the two countries, programs and curricula of vocational music education institutions at the secondary education level, programs and curricula of music teacher training institutions and methods, and academic studies written on folk music instruments and voluminous works that have been composed or played.It was seen as a result of the study that national music education models are based on folk music, primary education general music teaching and music teachers who conduct it constitute the core of the model, and, apart from them, the appreciation and importance paid to folk music and its instruments are another factor that enables the system to achieve healthy results. It was seen, as a result of the comparison made between the two countries, that;1. Folk music melodies and school songs bearing characteristics of folk music are used more frequently in primary education textbooks in Azerbaijan than in our country,2. There are primary educations vocational music education institutions in Azerbaijan spread all over the country and these institutions offer folk music education in addition to classical Western music,3. When the programs of the vocational music education institutions at the secondary education level are compared with those in our country, the program that is used in Azerbaijan is intended to specialize on four different fields, more time is allocated to courses involving teaching of instruments and folk music, elective courses are used more frequently and with more options and courses with pedagogical content are included in the programs,4. When programs raising music teachers are compared, there is no significant difference between Turkey and Azerbaijan in terms of the weight of courses containing audition, harmony and music education methods but more time is allocated in Azerbaijan than our country to folk music, history of music, choir, voice, maestros, educational music inventory and instrumental education and flexibility and variety of elective courses are more obvious,5. Methodological and academic studies and composition activities on folk music and instruments in Azerbaijan has began much earlier than our country, but especially in the last two decades, rapid and positive developments in these areas in terms of quality and quantity were found in our country.Key Words: Music Education, National Music Education Model, Folk Music, Folk Music Instruments