Seydişehir kazasında ilköğretim kurumları (1876-1930)

Abstract

Seydişehir Kazası'nda 1876-1930 yılları arası İlköğretim kurumlarını konu alan bu araştırmada, kazadaki ilköğretim kurumlarını belirlemek, bu eğitim kurumlarının yapısal özelliklerini, öğretmen, öğrenci, veli profilleri ile bunların benzeyen ve farklı yönlerini, sergiledikleri değişimleri, toplum içerisindeki işlevlerini tespit etmek amaçlandı. Seydişehir'deki eğitim-öğretim etkinliklerini ilgilendiren bilgiler arşiv belgeleri taranarak ortaya çıkarıldı. Seydişehir'in 14. yüzyıl başlarında bir Türk kenti olarak kurulması ile beraber klâsik eğitim kurumlarından olan ve günümüz ilkokulları olarak kabul edebileceğimiz sıbyan mektepleri de merkez ve köylerde aynı dönemde kurulmaya başlandı. Bu durum kentin inşasında eğitim kurumlarına öncelikli olarak yer verildiğinin en açık göstergesidir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Seydişehir merkez ve köylerinin tamamında en az bir ilköğretim kurumu olduğu tespit edildi. Osmanlı Devleti'nin meşrutiyet yıllarından yıkılış sürecine kadar eğitim-öğretim alanındaki değişim ve modernleşmesinin taşrada Konya vilâyetinde, Seydişehir kazasında da hissedildiği görüldü. Seydişehir kazasında yeni açılan modern eğitim kurumlarına halk tarafından ilgiyle yaklaşıldı. Bu durum Seydişehir halkının eğitim alanındaki yeniliklere açık olduğunu ve bunları desteklediğini göstermektedir. Millî Mücadele ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Seydişehir merkez ve köylerinde ailelerin kız-erkek ayrımı yapmadan imkânlar ölçüsünde çocuklarının ilköğrenim haklarını yerine getirmede hassas davrandıkları anlaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Seydişehir, İlköğretim Kurumu, Şehir Tarihi, Konya.

In this work which includes the education isntitutions in Seydişehir county between 1876-1930, the main aims are specify the primary education institutions, specialities of these institutions, student and parent profiles, the difference or similarities between these profiles, the changes that they showed and their function in society. The information that related with educational activities in Seydişehir gained by scanning the the archieves. With the foundation of Seydişehir as a Turkish town, sıbyan schools that was one of the classical education institution, we can accept similar with todays primary scools, started to open both in city center and villages. This situation indicates most clearly that educational institutions were primarily given importance while the city was being built. It is determined that in central Seydişehir and its villages there were at least one primary education institution in the last quarter of 19th century. The influence of the change and modernization process in Ottoman State starting with constitutionalism continued until its collapsing years in education system has been found on the country, Konya province, Seydişehir county. The newly opened modern education institutions were welcomed warmly by the people of Seydişehir. This situation shows that the people of Seydişehir was open to new ideas and supported these innovations. It is understood that during the national struggle and in the first years of the republic the families in central Seydişehir acted in a sensitive manner while having put their children's right to education into practice within the bounds of possibility wihtout making any discirimination between their sons and daughters.Key words: Seydişehir, Primary Education Institution, City History, Konya.