İlkokula devam eden hafif düzeyde zihinsel yetersizlik gösteren bireylerin artikülasyon bozukluklarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETKonuşma bozukluklarının bir türü olan artikülasyon bozukluğu kelimelerin telaffuz edilmesiyle ilgili olmakla birlikte dudak, dil, dişler ve damağın kullanımıylada ilişkili bir durumdur. Artikülasyon bozukluğu bir konuşma problemi olmasına rağmen bireylerin akademik, iletişim, psiko-sosyal durumlarını da etkilemektedir. Öte yandan artikülasyon bozukluklarının tek bir sebebi yoktur. Bu sebepler arasında sosyo-ekonomik düzey, kulak enfeksiyonları, çocuk istismarı, alkolün ebeveyn tarafından aşırı tüketimi, sağırlık, yarık damak-dudak, beyin felci, kas distrofisi, Down Sendromu, zihinsel yetersizlik sayılabilir.Bu çalışmada ilkokula devam eden hafif düzeyde zihinsel yetersizlik gösteren bireylerin artikülasyon bozuklularının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Dolayısıyla, bu araştırma ilkokul dönemindeki hafif düzeydeki zihinsel yetersizlik gösteren çocukların artikülasyon bozukluklarını değerlendirerek problemlerin ve çözüm önerilerini sunarak çocuğun daha hayatının ilk dönmelerinde bu problemle başa çıkmasına destek olacağına inanılmaktadır. Bunun yanında artikülasyon bozukluğu çok erken yaşlarda ortaya çıktığı düşünülürse bu çocukların ilkokul düzeyine gelene kadar iletişim, psiko-sosyal, akademik becerilerde güçlük yaşadıkları ve bununla baş etmede zorluk yaşadıkları bilinmektedir. Bu nedenle bu çalışma ilkokul düzeyinde hafif düzeyde zihinsel engelli bireylerin artikülasyon bozukluklarını ayrıntılı bir şekilde değerlendirip bu çocukların artikülasyon bozukluğu yaşayıp yaşamadıkları, yaşıyorlarsa hangi seslerde yoğun olarak yaşadıklarını ortaya çıkarıp erken müdahale çalışmalarına ve kullanılan ders araç gereçlerinin, bireysel eğitim ve öğretim programlarının çeşitlenmesi ve şekillenmesine katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada Tarama Yöntemi (Survey) kullanılmıştır. Her sınıf için 25'er toplamda 100 çocuğa Ankara Artikülasyon Testi uygulanmıştır. Bu test sonuçları ayrıntılı olarak Türkçe'deki ğ ve j sesleri haricinde tüm ünsüz sesleri 5 ayrı pozisyonda (sözcük başı, sözcük sonu ve üç sözcük içi pozisyon) değerlendirilip çocukların sesleri çıkarıp çıkaramadıklarına bakılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda veriler tek tek excel programına girilmiş, doğru çıkarılan sesler toplanmış ve toplam doğru sayısı frekans sayısına bölünerek yüzdelik oranlar ortaya çıkmıştır.Araştırma sonucunda ise, ilkokula devam eden çocukların büyük çoğunluğunda (%85) artikülasyon bozukluğu olduğu tespit edilip sesleri doğru çıkarma oranlarına göre artan sırayla; 1) hece sonundaki –h sesi (100: %24), 2) hece sonundaki -b sesi (100: %29), 3) hece başındaki -r sesi (100: 32) 4) hece başındaki –f sesi (100: 33) 5) baştaki -r sesi (100: %42), 3) 6) iki ünlü arasındaki –h sesi (100: %46), 7) hece sonundaki –p sesi (100: %51), 8) hece sonundaki –k sesi (100: %55), 9) sondaki -rt sesi (100: %55), 10) sondaki –lp seslerinde (100: %61) hata yaptıkları belirlenmiştir. Bunun yanında yine araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre ilkokula devam eden kız çocukların sesleri doğru çıkarma oranlarına göre artan sırayla; 1) hece sonundaki –h sesi (44: %18), 2) hece sonundaki -b sesi (44: %29), 3) hece başındaki -r sesi (100: 29), 4) hece başındaki –f sesi (100: 36) 5) baştaki -r sesi (100: %41), 6) iki ünlü arasındaki –h sesi (100: %43), 7) sondaki –h sesi (44: %50) 8) hece sonundaki –p sesi (44: %59), 9) hece sonundaki –k (44: %61) seslerinde hata yaptıkları ortaya çıkmıştır. Bunlara ek olarak araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre ilkokula devam eden erkek çocukların sesleri doğru çıkarma oranlarına göre artan sırayla; 1) hece sonundaki –h sesi (56: %29), 2) hece sonundaki -b sesi (56: %29), 3) hece başındaki –f sesi (56: 30) 4) hece başındaki -r sesi (56: 34), 5) baştaki -r sesi (56: %43), 6) hece sonundaki –p sesi (56: %45), 7) sondaki -rt sesi (56: %46), 8) iki ünlü arasındaki –h sesi (56: %48), 9) hece sonundaki –k sesi (56: %50), 10) sondaki –lp (56: %57) seslerinde hata yaptıkları ortaya çıkmıştır. Anahtar kelimeler: artikülasyon bozukluğu, hafif düzeyde zihinsel yetersizlik, konuşma ve dil güçlükleri, özel eğitim.

ABSTRACTArticulation disorder, a type of speaking disorders, is about pronunciation of words and is related the use of to lips, teeth and palate. Although articulation defect is a speaking disorder, it can also affect academic skills and psychososhy of individuals. Therefore, these factors should be taken into consideration during treatment. On the other hand, articulation disorder does not have one single reason. Socioeconomic state, ear infections, child abuse, alcohol, caffeine ve parental nicotine addiction, deafness, cleft lip and palate, stroke, muscle dystrophy, Down syndrome and mental retardation are among the risk factors for articulation disorder.In this study, it was aimed to evaluate the articulation disorder in individuals going to primary school and with mild intellectual disability. Considering that articulation disorder occurs at younger ages, it is known that these children have difficulties in communication, psychosocial development and academic skills. For this reason, the aim of this study is to evaluate the articulation disorder in children attending to primary school and with MİLD, to figure out if these children have articulation disorder, if they have to find out in which sounds they have most difficulty. In addition, this study will provide help to develop education materials and to enrich individualized education programs and education programs. In this study survey method was used. 25 children from each grade, 100 children in total were tested out with Ankara Articulation Test. Results were analysed to see if children could pronounce all consonants in Turkish alphabet except -ğ and -j, in 5 different positions (beginning of word, end of word and 3 in-word positions). Data from the test was entered to Microsoft Excel and number of total correct pronunciations were divided by frequency to generate percentages.It was found that majority of these children (85%) have articulation disorder. The sounds that children mostly mispronounced were -h sound in the end of syllable (24%), -b sound in the end of syllable (29%), -r sound in the beginning of syllable (32%), -f sound in the beginning of syllable (33%), -r sound in the beginning (42%), -h sound between two vowels (42%), -h sound between two vowels (46%), -p sound in the end of syllable (51%), -k sound in the end of syllable (55%), -rt sound in the end (55%), -lp sound in the end (61%). In addition, mispronunciation rates of girls were as follows: -h sound in the end of syllable (18%), -b sound in the end of syllable (29%), -r sound in the beginning of syllable (29%), -f sound in the beginning of syllable (36%), -r sound in the beginning (41%), -h sound between two vowels (43%),-h sound in the end (50%), -p sound in the end of syllable (59%), -k sound in the end of syllable (61%). Mispronunciation rates of boys were as follows: -h sound in the end of syllable (29%), -b sound in the end of syllable (29%), -f sound in the beginning of syllable (30%), -r sound in the beginning of syllable (45%), -rt sound in the end (46%), -h sound between two vowels (48%), -k sound in the end (50%), -lp sound in the end (57%).Keywords: articulation disorder, mild mental retardation, language and speech disorders, special education.