Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere`deki yükseköğretim kurumlarının örgüt boyutları bakımından değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere'deki yükseköğretim kurumlarının örgüt boyutları olan amaç, yapı, yönetim süreçleri ve iklim bakımından değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemi çerçevesinde fenomenolojik araştırma deseni benimsenmiştir. Çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt ve kartopu örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma grubu, 29 öğretim üyesini kapsamaktadır. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ve katılımcılarla yüz yüze görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Görüşme formunda dokuz temel ve 41 alt araştırma sorusu yer almaktadır. Verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen temalar amaç, yapı, yönetim süreçleri ve iklim olmak üzere dört boyutta gruplandırılmıştır. Sonuç olarak, ABD ve İngiltere'deki üniversitelerin belirgin amaçlarının ve vizyonlarının olduğu, bunun paylaşıldığı, öğrenci ve akademisyenlerin de bu konuda oldukça bilinçli olduğu ortaya çıkmıştır. Türkiye'de amaçların belirsiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır. ABD ve İngiltere'de üniversitelerin bağlı olduğu bir üst kurum olmadığı, koordinasyon kurumlarının olduğu ve yapının profesyonel bir şekilde işlediği görülmektedir.Türkiye'de bürokrasinin fazla olduğu, üniversitelerin bir üst kuruma bağlı oldukları görülmektedir. ABD ve İngiltere'de yöneticiliğin istenmediği, Türkiye'de ise yöneticiliğin statü olarak görüldüğü ortaya çıkmıştır. ABD ve İngiltere'de kararların katılımlı olarak alındığı, Türkiye'de karara katılımın daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca ABD ve İngiltere'de uzun vadeli planlamanın yapıldığı, iletişim için daha çok internet aracılığıyla çeşitli iletişim araçlarının kullanıldığı; Türkiye'de kısa süreli çözümler üretildiği ve daha çok yüz yüze iletişim kurulduğu görülmektedir. ABD ve İngiltere'de değerlendirme sisteminin olduğu, bu kapsamda değerlendirme ölçütlerinin belirlendiği ve uygulandığı ortaya çıkmıştır. Türkiye'de değerlendirme sistemine ilişkin bir düzenlemenin olmadığı, bazı üniversitelerin kendi değerlendirmelerini yaptığı görülmektedir. ABD ve İngiltere'de kuruma bağlılığın genel olarak daha az olduğu ve profesyonel düşünmenin baskın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye'de kurumsal bağlılığın yüksek olduğu görülmektedir. ABD ve İngiltere'de çalışma ortamı açısından gerekli ihtiyaçların sağlandığı, Türkiye'de ise alt yapı eksikliklerinin olduğu ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlar literatür ve ilgili araştırmalar çerçevesinde tartışılmış olup, öneriler sunulmuştur. Anahtar kelimeler: Karşılaştırmalı yükseköğretim, örgüt boyutları, yükseköğretim yönetimi, fenomenolojik yaklaşım.

The purpose of this research to evaluate higher education institutions in Turkey, United States of America and England in terms of dimensions of the organization -aim, structure, management processes and climate-. For this purpose, phenomenological research design were conducted in the study within the framework of qualitative research methods. Criterion sampling and snowball sampling method is used to determine the participants. Study group involves 29 faculty member. The research data were collected through a semi-structural interview form was developed by the researcher and interviews were made face to face. Interview form is included nine main and 41 sub-research questions. Descriptive and content analysis was used analysis of the data. Themes derived from the research were grouped into four dimensions, including aim, structure, management process and climate. As a result, it is appeared in the US and UK universities had spesific aims and visions, it is shared and students and academics are quite conscious in this regard. It is seen that universities have uncertain aims in Turkey. Is is observed that bureaucracy is high and universities subject to upper structure in Turkey. In UK and US administration is undesirable position and it is seen as statute in Turkey. Decisions taken as participating in US and UK but in Turkey participation in the decisions is low.In addition it is seen that, the long-term planning is made, various communication tools mostly using for communication through internet in US and UK, on the other hand short term solutions produced and mostly face to face communication established in Turkey. It is revealed that there is a assessment system which determines the scope of the evaluation criteria and implementation in UK and US. In Turkey, there is no regulation on the evaluation system, but it is seen that some universities make their own assessment. In US and UK generally institutional commitment is low and professional manner is dominant. It is seen that organizational commitment is high in Turkey. It is appeared that essential needs are provided in terms of the working environment, while infrastructural deficiencies is seen in Turkey. The results were discussed within the framework of the relevant literature and research, and recommendations were given according to the findings of study.Keywords: Comparative higher education, organizational dimensions, higher education management, phenomenological research.