Ergenlerde çatışma çözme ve anne baba tutumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ergenlerde çatışma çözmenin anne baba tutumları açısından incelenmesidir. Araştırma grubundaki toplam 536 öğrencinin çatışma çözme davranışları belirlemek için Koruklu (1998) tarafından uyarlanan `Çatışma Çözme Davranışlarını Belirleme Ölçeği` ve anne baba tutumlarını ölçmek amacı ile Kuzgun ve Eldeleklioğlu (2005) tarafından geliştirilmiş olan `Ana-Baba Tutum Envanteri` kullanılmıştır.SPSS programının kullanılan verilerin analizinde T-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Tukey Testi, Pearson Momentler Çarpım Korelasyonu ve Regresyon tekniği kullanılmıştır.Ergenlerde çatışma çözme davranışlarının saldırganlık boyutunda anne baba tutumları arasında anlamlı bir ilişki söz konusudur. Demokratik anne baba tutumları ile ergenlerde saldırganlık arasında negatif, koruyucu-istekçi ile otoriter anne baba tutumları arasında ise pozitif bir ilişki vardır. Demokratik anne tutumu artıkça ergenlerin problem çözme becerisi artarken, koruyucu-istekçi anne tutumunda ise azaldığı görülmüştür. Otoriter baba tutumu artıkça, ergenlerin problem çözme becerisi azalırken, koruyucu ve demokratik baba tutumlarında problem çözme becerilerinin arttığı tespit edilmiştir.Erkek öğrencilerin kız öğrencilere oranla daha saldırgan davranışlar gösterdiği ve kız öğrencilerin ise problem çözme becerilerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Anne baba tutumlarına göre ise kız öğrencilerin anne ve babalarının daha demokratik bir tutum sergilediği tespit edilirken, erkek öğrencilerin anne ve babalarının otoriter bir tutum sergilediği anlaşılmaktadır. Koruyucu-istekçi anne baba tutumu açısından ise cinsiyet değişkenine göre istatistiki olarak anlamlı bir fark belirlenememiştir.Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesi, öğrencilerinin İmam Hatip lisesindeki öğrencilerine kıyasla daha saldırgan davranışlar sergiledikleri belirlenmiş, Anadolu lisesindeki öğrencilerin ise 8. Sınıf öğrencilerine göre daha saldırgan davranışlar gösterdikleri tespit edilmiştir. Ergenlerin saldırganlık düzeyleri arasında lise sınıf düzeyinde anlamlı bir fark olmadığı sunucu çıkmıştır. Ergenlerin problem çözme becerileri arasında okul türü değişkeni bakımından 8. Sınıf ve İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin Anadolu Lisesi ve Meslek Lisesi öğrencilerinden daha fazla problem çözme becerisine sahip oldukları belirlenmiştir.Ergenlerin çatışma çözme becerilerinin anne ve baba eğitim durumu değişkeni bakımından anlamlı bir ilişki çıkmamıştır. Benzer bir şekilde çatışma çözme becerileri ile ailenin gelir durumu arasında saldırganlık boyutunda anlamlı bir ilişki çıkmamıştır. Ergenlerde anne- baba tutumları ile ailenin gelir durumu arasındaki ilişki irdelendiğinde, aile gelirinin düzeyine göre anne- baba koruyucu-istekçi ve otoriter tutumlarda anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Sonuç olarak problem çözme becerileri ve saldırganlık davranışları alt boyutlarında anne-baba tutumlarının cinsiyet, gelir durumu, okul türü, sınıf düzeyi açısından etkilendiği ve istatistiki olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: ÇatıĢma, ÇatıĢma Çözme, Anne Baba Tutumları

The aim of the present study is to analyze the relation between conflict resolution in adolescents and parental attitudes. A total of 536 students participated in the study in which `Scale for Determining Conflict Resolution Behavior` adapted by Koruklu (1998) and `Parental Attitude Inventory` developed by Kuzgun and Eldeleklioğlu (2005) were employed. SPSS program was used for data analysis. T-test, One-way ANOVA, Tukey test, Pearson Moments Product Correlation and Regression technique were employed in particular. A meaningful relationship in the aggression sub-dimension of adolescent conflict resolution behavior and parental attitudes was determined. A negative relationship between democratic parental attitudes and aggression and a positive relationship between protective, requestor and authoritarian parent attitudes and aggression was determined. The higher the democratic mother attitude, the more the ability of problem solving of adolescents increased; however, in the protective -requestor mother attitude the ability of problem solving decreased. The increase in the authoritarian father attitude led to a decrease in the problem solving ability of adolescents; yet, in protective and democratic father attitudes, problem solving ability increased. In terms of gender, whereas the male students showed more aggressive behaviors compared to female students, female students had higher problem solving skills.According to parental attitudes, female students' parents displayed more democratic attitudes contrary to the parents of male students whose parents were more authoritarian. No statistically significant difference was determined in the protective parental attitude in terms of gender variable. In terms of aggression a statistically significant difference was determined according to school type variable. Anatolian High School and Vocational High School students showed more aggressive behaviors compared to Imam Hatip High School. Likewise, Anatolian High school students were more aggressive compared to 8th graders. There was no statistically significant difference in terms of high school classes. In terms of problem-solving skills, 8th graders and İmam Hatip High School Students have higher problem-solving skills compared to other school types. In terms of parental education level, there was no statistically significant relationship in the conflict resolution skills of adolescents.On analysing the relation between parental attitudes and family income levels, there were statistically significant differences in the protective- demanding and authoritarian parental attitudes. In conclusion, there were statistically significant differences in the subscales of conflict resolution scale in adolescents and parental attitudes inventory in terms of gender, income level, school type, and class level.Key words: conflict, conflict resolution, parental attitudes