Özel eğitim alanında görev yapan sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumlarının incelenmesi

Abstract

Yapılan bu araştırmada, özel eğitim alanında görev yapan sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeylerinin, cinsiyet, görev yaptığı yerleşim yeri, mesleği isteyerek seçip seçmeme değişkenleri ve tükenmişlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişki açılarından incelenmiştir. Katılımcılar Konya merkez ilçeleri ve 31 ilçede bulunan hedef kitlenin tamamı çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Araştırmada 119 erkek 91 kadın katılımcıdan veri alınmıştır. Veriler kişisel bilgi formu, Kopenhag Tükenmişlik Envanteri ve Yaşam Doyumu Envanteri ile toplanmıştır.Katılımcıların işle ilgili tükenmişlik alt boyutunda orta düzeyde tükenmişlik yaşadığı görülmektedir. Tükenmişlik üzerinde, değişkenlerden cinsiyet değişkenine bakıldığında, erkeklerin ve kadınların tükenmişlik bakımından benzer özellikler gösterdiği, kişisel tükenmişlikte kadınların daha çok tükenmişlik yaşadıkları, mesleğini isteyerek seçip seçmeme değişkeninde anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Ancak, mesleğini isteyerek seçenlerin işle ilgili tükenmişlik yaşadığı, mesleğini zorunlu seçenlerin ise kişisel tükenmişlik ve müşteri (öğrenci) tükenmişlik yaşadığı görülmektedir. Görev yapılan yerleşim yeri değişkeninde anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı görülmüştür.Yaşam doyumu envanteriyle toplanan verilerde, katılımcılar yaşamdan orta düzeyde bir doyum almaktadır. Cinsiyet değişkeninin yaşam doyumu üzerindeki etkisine bakıldığında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Kadınların erkeklere göre yaşamdan daha yüksek doyum aldıkları görülmektedir. Mesleğini isteyerek seçip seçmeme değişkenine baktığımızda sonuçların anlamlı farklılık yaratmadığı görülmektedir. Veriler ışığında mesleğini isteyerek seçenlerin yaşamdan aldıkları doyumun yüksek çıktığı görülmüştür. Görev yapılan yerleşim yeri değişkenine baktığımızda, istatiksel olarak bu farklılıkların anlamlı düzeyde bir fark yaratmadığı görülmektedir. İl merkezlerinin ilçe ve kırsal bölgelere göre katılımcıların daha az yaşam doyumu yaşadığı görülmüştür.Tükenmişlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiye bakıldığında, bireylerde tükenmişlik arttıkça yaşam doyumunun azalmakta olduğu görülmüştür. Yani aralarında negatif bir ilişki vardır.

In this scientific research, the level of burnout and life satisfaction of the classroom teachers of special education were examined from the perspective of gender, place of employment and variables of willingness to choose or not their job. It is a quantitative research and survey model is preferred. The universe is composed of classroom teachers in special education schools and institutions in Konya. Information was obtained from 119 male and 91 female teachers. The data were collected through a Personal Information Form, Copenhagen Burnout Inventory and Life Satisfaction Inventory.According to the collected data with life satisfaction inventory, it is seen that teachers have a medium-level satisfaction from life. When we look at the gender variables on burnout, it is seen that men and women have similar characteristics in terms of personal, work and customer (student) burnout. When we look at the variable of the residence where the duty is made, it is seen that the life satisfaction is the least in the provincial centers and that these differences are not meaningful statistically.We did not find a significant difference between the variable of teachers' willingness to select their occupation. Occasionally those who voluntarily choose their profession have experienced more burnout related to work, while those who are forced to choose their profession have more personal burnout and customers (student) burnout.As a result, the life satisfaction decreases as the burnout increases in the individuals. So there is a negative relationship between them.