Trachystemon orientalis (L.) G.don. üzerinde morfolojik, anatomik, palinolojik ve kimyasal araştırmalar

Abstract

- 46 - VI. ÖZET 1- Türkiye'de Kuzey Anadolu bölgesinde (Al(E), A2(E), A2(A), A3-A8 ve B3) yaygın olarak orman altında yetişen ve monotipik bir cins olan Trachystemon, T.orientalis (l.) G.Don, morfolojik, anatomik, palinolojik ve kimyasal yönden araştı rılmıştır. Çalışmanın morfolojik bölümünde bu türe çok yakın olan Borago officinalis t.'den ayırt edici özellikleri ve tü rün deskripsiyonu verilmiştir. 2- Çalışmanın anatomik bölümünde rizom, gövde ve yap rak özellikleri incelenmiştir. Anatomik çalışmalar, bu kısım lardan alman enine kesitlere ve yapraktan alman yüzeysel kesitlere dayanmaktadır. Ayrıca gövdede kollankima, parankima ve iletim demetlerinin kapladığı alanlar % olarak saptanmış- 2 tır. Yaprakta mm 'ye düşen stoma sayıları hesaplanmıştır. 3- Palinolojik araştırmalarda taze polen ile çalışıl mıştır. Polenler Wodehouse metodu ile taze, asetoliz metodu ile fosilize edilerek incelenmiştir. Polenlerin stefenokol- porat (s tephanocolporate) tipte olduğu saptanmıştır. Taze po lenler, sferoid, fosilize polenler ise subprolat şekildedir. Taze ve fosilize polenler üzerinde ölçmeler yapılmış ve bo yutları taze polenlerde, ekvatoryal çap (E) = 23.40 u, polar çap (P) = 26.30, fosilize polenlerde, ekvatoryal (E) = 18.97, polar çap (P) = 25.30 u olarak ölçülmüştür.- 47 - 4- Kimyasal araştırmalarda; su, kül ve uçucu yağ mik tar tayinleri yapılmış, su miktarının % 9.8, kül miktarının % 17.2 olduğu; bunun yanında asit hidroklorikte çözünmeyen kül miktarının % 2.28 olduğu saptanmıştır. Uçucu yağ miktarı ise % 0,2 mi olarak bulunmuştur. Bitkinin kurutulup toz edilmesiyle hazırlanan % 5'lik infüzyon ve % 10'luk tentür ile elde edilen sonuçlara göre, bu tür glikozit olarak saponozit, tanen olarak da kateşik ta nen taşımaktadır. Ayrıca T.orientalis bitkisinde cholin ve 3-sitosterol varlığı ilk kez saptanmıştır.

48 - VII. SUMMARY 1- Trachystemon (Boraginaceae ) which is a monotypic genus (T.orientalis (L. ) G.Don) grows at Northern Anatolia (A1 (E), A`(E), A2(A), A_-Ag and B`) is investigated from the point of morphological, anatomical, palynological and chemistry. In the morphological investigations of this study, are given the description and distribution in Turkey of the species and the differences from Borago officinalis L. which is very similar. 2- In the anatomical studies, characteristics of rhizome, stem and leaves are investigated. The anatomical studies, are rested cross section taken from these parts and the section taken from the surface of leaves. In addition, the spaces covered at the stem by collenchyma, parenchyma and the vascular bundles are found as %. The numbers of the stoma 2 xn a mm on the leaf are calculated. 3- In palynological studies fresh polen grains are used. Polen grains are investigated as fresh, with Wodehouse method, and as fossilized with asetoliz method. It is found that the polen grains are stephanocolporate type. Fresh polen grains are in sferoid, and fossilized polen grains are in subprolate form. Fresh and fossilized polen grains are- 49 - measured and the dimensions fixed as at fresh polen grains, the equatorial diameter (E) = 20.40 li, polar diameter (P) = 26.30 U, at fossilized polen grains, equatorial diameter (E) = 18.97 U, polar diameter (P) = 25.30 y. 4- In chemical studies it has been made the assays of water, ash, acid in soluble ash in HC1 and volatile oil, obtaining the following data; ash 17.2 %, acid insoluble ash 2.28 %, water 9.8 %, and volatile oil 0.2 % ml. According to the results obtained by 5 % infusion and alcoholic extract 10 %, this species contains saponins and catechic tannin. In addition, the existance of cholin and ^`sitosterol in T.orientalis is found for the first time.