Sorgulamaya dayalı öğrenme yönteminin 4. sınıf matematik dersinde kullanılmasına ilişkin öğretmen görüşleri ve öğrencilerin problem çözme ile problem kurma becerilerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 1-4. sınıf matematik ders ve çalışma kitaplarında yer alan problem çözme ve problem kurma etkinliklerinin ders kitaplarında bulunma durumlarının değerlendirilmesi; öğretmen görüşleri, öğretim programı ve literatür yönlendirmeleriyle 4. sınıf öğrencilerinin problem çözme ve problem kurma becerilerinin gelişimine katkı sağlayacağı ortaya koyulan üstbilişsel stratejilerle desteklenmiş sorgulamaya dayalı öğrenme yönteminin etkililiğinin değerlendirilmesidir.Araştırma karma araştırma yöntemlerinden biri olan keşfedici sıralı desen kullanılarak üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci ve ikinci aşamada durum çalışması deseni, üçüncü aşamada ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Birinci aşamada öğretmen görüşleri de alınarak ders kitaplarında yer alan problem çözme ve problem kurma etkinlikleri incelenmiştir. İkinci aşamada problem çözme ve problem kurma becerilerinin öğrencilere kazandırılmasında etkili olabilecek yöntemler belirlenmiştir. Üçüncü aşamada ise, 2017-2018 eğitim öğretim yılında ilkokul 4. sınıfta öğrenim gören toplam 63 öğrencinin katılımıyla 9 haftalık bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci ve ikinci aşamasına ait veriler 1-4. sınıf matematik ders kitaplarının, matematik dersi öğretim programının, ilgili literatürün incelenmesi ve 12 sınıf öğretmeniyle yapılan görüşmelerle toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi, betimsel analiz ve Lawshe teknikleri kullanılmıştır. Üçüncü aşamasına ait veriler Problem Çözme Becerileri Testi ve Problem Kurma Becerileri Testi ile toplanmış, testlerin puanlanmasında Katrancı (2014) tarafından geliştirilen Problem Çözmeyi Değerlendirme Rubriği ve Problem Oluşturmayı Değerlendirme Rubriği kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken, ilişkisiz ölçümlerin analizinde Mann-Whitney U testi, ilişkili ölçümlerin analizinde ise Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır.Verilerin analizi sonucunda; ders kitaplarında problem çözme etkinliklerinin yeterli sayıda olduğu ve ders kitabı içindeki bölümlere göre dengeli bir dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Problem kurma etkinliklerinin sınırlı sayıda yer aldığı ve ders kitabı içindeki bölümlere göre dengeli bir dağılım göstermediği tespit edilmiştir. Ayrıca farklı problem kurma türlerinin yer aldığı hiçbir ders kitabının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenler ise; ders kitaplarında yer alan problem çözme etkinliklerinin sayısını yeterli bulmalarına rağmen etkinliklerin daha nitelikli hazırlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Farklı problem kurma stratejilerinin yer aldığı problem kurma etkinlik sayısının da oldukça az olduğunu ifade etmişlerdir.Problem çözme ve problem kurma becerilerinin öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımların tercih edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu yaklaşımlar içerisinde Sorgulamaya Dayalı Öğrenme, Problem Çözme Yöntemi, İşbirliğine Dayalı Öğrenme, Aktif Öğrenme, Ekiple Öğretim ve Grupla Çalışma Yöntemi etkili yöntemler olarak değerlendirilmiştir.Tasarlanan yöntemler öğrencilerin problem çözme ve problem kurma becerilerinin geliştirilmesinde etkili olmuştur. Ayrıca uygulanan yöntemlerin kontrol grubuna göre öğrencilerin problem çözme becerilerinin ve alt boyutlardan yapılandırılmış problem kurma becerilerinin geliştirilmesinde daha etkili olduğu; problem kurma becerilerinin ve alt boyutlardan yarı yapılandırılmış ve serbest problem kurma becerilerinin geliştirilmesinde etkili olmadığı sonucu elde edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Matematik Ders Kitapları, Problem Çözme, Problem Kurma, Yöntem ve Teknikler, Sorgulamaya Dayalı Öğrenme, Üstbilişsel Stratejiler

The aim of this study is to evaluate the presence of problem solving and problem posing activities in Primary school 1-4th grades Mathematics textbooks and workbooks; teachers' views, the effectiveness of the inquiry-based learning method supported by metacognitive strategies, presented to improve 4th grade students' problem solving and problem posing skills with the help of curriculum and literature guidance.The research was conducted in three stages using the exploratory sequential pattern, one of the mixed research methods. In the first and second stage, the case study design, and in the third stage, the quasi-experimental design with the pre-test and post-test control group was used. Problem solving and problem posing activities in textbooks were studied at the first stage by taking teacher opinions. In the second stage, methods that can be effective in teaching problem solving and problem posing skills to students are determined. In the third stage, a 9 week application, with the participation of 63 students from 2017-2018 Academic Year Primary School 4th grade, was performed.Data of the first and second stages of the research were collected from 1st-4th grade Mathematics Textbooks, Mathematics curriculum, the analysis of the concerned literature and interviews with 12 classroom teachers. Content analysis, descriptive analysis and Lawshe techniques were used for data analysis. The data for the third stage were collected by Problem Solving Skills Test and Problem Posing Skills Test and the Problem Solving Assessment Rubrics and Problem Posing Evaluation Rubrics, developed by Katrancı (2014), were used in the scoring of the tests. While analyzing the data, Mann-Whitney U Test was used to analyze unrelated measurements and Wilcoxon Signed Rank Test was used for the analysis of related measurements.As a result of the analysis of the data; it has been determined that there are sufficient number of problem solving activities in textbooks and it shows a balanced distribution when compared to the sections in the textbook. It has been determined that problem posing activities are limited and do not show a balanced distribution when compared to the sections in the textbook. Furthermore, it has been concluded that there are no textbooks containing different types of problem posing. Teachers stated that although the number of problem solving activities in textbooks is sufficient, the activities should be prepared more qualified. They stated that the number of problem posing activities involving different problem posing strategies were also very low.It is concluded that student-centered approaches should be preferred in teaching problem solving and problem posing skills. Among these approaches, Inquiry-Based Learning, Problem Solving Method, Collaborative Learning, Active Learning, Team Training and Group Working Method were evaluated as effective methods.Designed methods have been effective in developing students' problem solving and problem posing skills. In addition, when compared to the control group, the applied methods were more effective in developing students' problem solving skills and structured problem posing skills from sub-dimensions; problem solving skills and sub-dimensions were not effective in developing semi-structured and free problem posing skills.Keywords: Mathematics Textbooks, Problem Solving, Problem Posing, Methods and Techniques, Inquiry-Based Learning, Metacognitive Strategies