Streptozotocin ile deneysel diyabet oluşturulan sıçanların çene kemiklerindeki değişimlerin histopatolojik incelenmesi

Abstract

Diabetes Mellitus'un yaşamın herhangi bir döneminde başlayabilen ve birçok sistemik komplikasyonlara yol açabilen endokrin metabolik bir hastalıktır, insülin' e bağımlı diyabetli hastalarda belirgin bir osteopeni 'nin (kemik kaybı) ortaya çıktığı bilinmektedir. Azalan bu kemik kütlesinin diyabet süresi ile ilgili olmadığı belirlenmiştir. Ancak hastalığın ilk beş yılındaki kemik kaybının çok önemli olduğu vurgulanmıştır. Osteopeni 'nin insülin yetersizliğine bağlı metabolik bir bozukluk sonucu ortaya çıktığına inanılmaktadır. Kontrolsuz diyabetlilerde ve ketoasidozda negatif azot bilançosuna neden olan dönüşümler kemik sisteminde birtakım bozukluklara ve kemiğin protein matriksinin boşalmasına yol açmakta ve ketoasidoz osteoklastik aktiviteyi artırmaktadır. Bu çalışmada diyabetin kemik dokusuna etkisini incelemek amacıyla sıçanlarda deneysel diyabet oluşturularak mandibula kemiği histopatolojik olarak incelendi. Bu amaçla her deney hayvanına 80 mg/kg olmak üzere Streptozotocin enjekte edildi ve 24 saatte kalıcı diyabet oluşturuldu. Deney grubu sıçanlarda 17 gün sonra kan şekeri değerlerinin başlangıçta 123.00±21.79 mg iken deney sonunda 543.30±34.80 mg olduğu görüldü. Deney hayvanlarının ağırlıkları da 183.42±22.04 gr iken deney sonunda 137.85±16.67 gr'a düştüğü belirlendi. Kalıcı diyabet oluşturukduktan 17 gün sonra deney grubu sıçanlar eterle bayıltılarak açıldı; mandibula kemiği çıkarıldı, histopatolojik değişimleri değerlendirmek amacıyla hazırlanan preparatlar hematoksilin eosin ve masson boyama yöntemleri ile boyanarak ışık mikroskobunda incelendi. Çalışmamızda, STZ verilip diyabet oluşturulan deney grubu sıçanların mandibula kemiklerinin kesitlerinde kemik iliği mesafesinde yer yer dikkati çekecek derecede fibröz bağ dokusu oluşumu ve yer yer de kemik iliğinde hiperselülerite görüldü. Kemik dokusunun bazı sahalarında da osteosit sayısında ve damar sayısındaki artışlar dikkati çekti. Kemik iliğinde kalsif ikasyon odaklarına rastlandı. Ayrıca bazı deney hayvanlarında ise kemik iliğndeki hücresel elemanların yerini değişik boyutlarda yağ ve bağ dokusunun aldığı gözlendi, intratrabeküler alandaki fibröz displaziye benzer değişiklikler görüldü. Çalışmamızda incelediğimiz sıçanların mandibuler kemiklerinin hücresel elemanlarında meydana gelen histopatolojik değişikliklerin, kalıcı diyabete bağlı olabileceği düşünüldü.

Diabetes Mellitus is one of the endocrine diseases which might cause to many systemic complications. It is also known that Osteopenia has been commonly seen in insulin dependent diabetic patients. According to the studies this bone loss was not related to the duration of the diabetes and the main bone loss during the first five years of the disease was very important. Osteoporosis was believed as a result of metabolic disorder due to insulin insufficiency. Due to ketoasidosis in uncontrolled diabetic patients negative nitrogen balance develops and this lead to decrease in amount of protein and increase of osteoclastic activity bones. In order to investigate the effect of diabetes mellitus on bone tissue, in this study the effect of diabetes on mandibular bone in diabetic rat was studied histopathologically. Permanent diabetes induced in rats after 24 hours from injecting 80 mg/kg streptozotocin intraperitoneal. Blood sugar level before injecting STZ and after 17 days treatments were 123.00±21.79 mg and 543. 30. ±34. 80 respectively. Diabetic rats showed weight loss. The body weight was before STZ treatment was 183.42±22.04 gr, while at the end of the study it was 137.85±16.67 gr. After 17 days from induction of permanent diabetes rats anaesthetized with ether, mandibular bone was removed and sent for histopathological examination using light microscope. Hematoxiline eosin and masson staining methods was used in this investigation. The histopathological examination showed following changes: local connective tissue fibrosis, bone morrow hypersellulitis, increase in number of osteosit and blood vessels and bone marrow calcification. In some diabetic rats changes of normal cellular elements to fatty and connective tissues in bone marrow was also observed. Also similar fibrous displagia changes was seen in intratrabecular area in some diabetic rats. As a conclusion of this study the histopathological changes seen in mandibular bone might be due to permanent diabetes mellitus.