Antalya civarındaki permiyen-triyas geçişinin sedimantolojik, petrografik ve jeokimyasal açıdan incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında Antalya ili civarında mostra veren ve Permiyen-Triyas geçişine karşılık gelen kayaçlar incelenmiştir. Tez kapsamında sığ denizel çökellerden oluşan iki adet sınır kesitinde detaylı çalışmalar yapılmıştır. İncelenen kesitler sırasıyla, Geç Permiyen Pamucak formasyonu ve Erken Triyas Kokarkuyu formasyonundan oluşan Kemer kesiti; Geç Permiyen Yüğlüktepe formasyonu ile Erken Triyas Sapadere formasyonundan oluşan Gazipaşa kesitidir. İnceleme kapsamında ilgili kesitlerden alınan örneklerin sedimantolojik ve petrografik özellikleri belirlenmiş ve jeokimyasal analizleri (duraylı izotop ve element analizleri) gerçekleştirilmiştir. Duraylı izotop analizleri sonucunda iki kesitten alınan örneklerin δ13C (VPDB) ve δ18O (VPDB) değerleri belirlenmiştir. Kemer kesiti δ13C değerleri +0.4‰ ile +5.3‰ arasındayken δ18O değerleri ise -6.7‰'den -2.7‰'e kadar değişmektedir. Kemer kesiti δ13C değerlerinin kesit boyunca gösterdiği değişimle birlikte ölçülen sınır değerleri, dünya genelindeki diğer sınır kesitleri ile benzerlikler sunmaktadır. Bu durum Kemer kesiti δ13C sonuçlarının ilksel deniz suyu değerlerini yansıttığını işaret etmektedir. Gazipaşa kesiti δ13C değerleri -9.4‰ ile +1.8‰ arasındayken δ18O değerleri ise -10.6‰'den -4.4‰'e kadar değişmektedir. Bu kesitten elde edilen δ13C ve δ18O değerleri Kemer kesitine göre daha geniş bir aralıkta değişim sunmaktadır. Kemer kesitinden elde edilen uranyum konsantrasyonu ve Ce anomalisi (Ce/Ce*) depolanma ortamındaki redoks koşullarını değerlendirmek için kullanılmıştır. Kemer kesiti kireçtaşı örneklerindeki U konsantrasyonu 0.1 ile 7.5 ppm arasında değişmektedir. Permiyen sonunda U konsantrasyonunda meydana gelen düşüş (2.9 ppm'den 0.1 ppm'e kadar) oksijensiz ya da az oksijenli depolanma koşullarına işaret etmektedir. Kemer kesiti örneklerinin PAAS (Post-Archean Avustralian average shale)'a göre normalize edilmiş nadir toprak element (NTE) dağılımları orta NTE (Sm-Ho) açısından zenginleşme ve hafif bir Ce anomalisi ile karakterize edilmektedir. Ce/Ce* değerleri 0.34 ile 0.97 arasında hesaplanmıştır.

In this thesis study, the rocks corresponding to the Permian-Triassic passage around Antalya province were investigated. In the scope of the thesis, detailed studies were made on two boundary sections consisting of shallow marine deposits. The investigated sections are the Kemer section consisting of Late Permian Pamucak formation and Early Triassic Kokarkuyu formation, and the Gazipaşa section consisting of Late Permian Yüğlüktepe formation and Early Triassic Sapadere formation. Sedimentological and petrographical features of the samples taken from the related sections were determined and geochemical analyses (stable isotope and element analysis) were carried out. As a result of the stable isotope analyses, δ13C (VPDB) and δ18O (VPDB) values of the samples taken from the two sections were determined. The δ13C values of the Kemer section vary between +0.4‰ and +5.3‰ while δ18O values range from -6.7‰ to -2.7‰. The ranges values and variation throughout the section of the δ13C values from Kemer section show similarities with other Permian-Triassic boundary sections in the world. This indicates that δ13C values of the Kemer section reflect the primary seawater values. The δ13C values of the Gazipaşa section are between -9.4‰ and +1.8‰ while δ18O values range from -10.6‰ to -4.4‰. The δ13C and δ18O values obtained from this section show a wider range of variation than the Kemer section. The uranium concentration and the Ce anomaly (Ce/Ce*) obtained from the Kemer section were investigated to evaluate the redox conditions of the depositional environment. The uranium concentration of the samples in the Kemer section is between 0.1 and 7.5 ppm. The decrease in the U concentration at the end of the Permian (from 2.9 ppm to 0.1 ppm) indicates no or low oxygen depostional conditions. Rare earth element (REE) distributions normalized to PAAS (Post-Archean Australian average shale) of the Kemer section are characterized by enrichment from medium REE (Sm-Ho) and a slight Ce anomaly. Ce/Ce* values were calculated between 0.34 and 0.97.